ÁNH SÁNG TRONG BÓNG TỐI - Trang 247

sở của mình lại không phải đồng nhất. Hoàn toàn như vậy, chúng ta hẳn đã không
thể có được bất cứ tri thức lịch sử nào, hẳn đã không thể hiểu được quá khứ, tìm
được lời lẽ thể hiện nó, nếu giả sử như chúng ta chẳng có gì chung với nó hết,
nếu giả sử như nó là thứ lớn hom một biến thể của đề tài chung về cuộc sống con
người vốn quen thuộc bất biến với chúng ta từ kinh nghiệm riêng của chính
chúng ta. Cuộc chiến tranh của Homere với các cỗ xe và cuộc đấu tay đôi của các
nhân vật anh hùng với các thanh kiếm bằng đồng, hoàn toàn chẳng giống với các
cuộc chiến tranh hiện nay của chúng ta với xe tăng và máy bay; thế nhưng đó
cũng vẫn đã là chiến tranh; tính tàn bạo của nó, những cuộc giết người của nó và
những phá hủy, tình trạng buông thả ở trong đó cảm xúc thù hận và trả thù, cũng
như nỗi đau buồn bao trùm lên trái tim con người do những nỗi kinh hoàng của
chiến tranh, - tất cả những chuyện này đều quen thuộc với chúng ta dựa theo kinh
nghiệm của ngày hôm qua và hôm nay; và ở trong sử thi của Homere, trong bức
tranh xa vời và lạ lẫm với chúng ta của quá khứ, chúng ta tìm thấy được cái gần
gũi và quen thuộc với chúng ta - chúng ta chỉ tìm thấy được một trong những
hình tượng của số phận vĩnh viễn không đổi của con người. Cuộc từ giã của
Hector với Andromaque, đám cháy và cuộc phá hủy thành Troie, tiếng khóc than
của Hécube - lẽ nào lại không phải là những bức tranh của ngày hôm qua và ngày
hôm nay đối với cuộc sống của chúng ta hay sao? Hay là làm sao mà chúng ta nói
chung có thể đọc được Kinh Thánh và lấy được ra từ đó những lời dạy bảo và
những bài học, nếu giả sử như cuộc sống của chúng ta hôm nay, bất chấp tất cả
những máy bay và điện tín vô tuyến, bất chấp chủ nghĩa xã hội và giáo dục phổ
cập, đã không phải là cuộc sống ấy của con người như Kinh Thánh nói về nó?
Cũng vẫn cái thiện đấu tranh với cái ác ở đó y như cũ, cũng vẫn con người sinh
ra, đi qua những thử thách rồi bi kịch và chết đi y như cũ, cũng vẫn những mộng
ước của trái tim con người bị tan vỡ khi va chạm với thói tàn nhẫn và vô cảm của
các sức mạnh ngự trị trên cõi trần gian y như cũ, cũng vẫn các nhà thông thái của
thời nay nhạo báng niềm tin vào điều thiện và sự thật y như cũ, cũng vẫn con
người bất chấp tất cả, tiếp tục sống bằng hoài vọng y như cũ. Chân lí xưa cũ của
Ecclesiastes vẫn có hiệu lực ngay cả cho chúng ta: “cái gì đã có thì rồi sẽ lại có,
cái gì đã làm thì rồi sẽ lại làm, và chẳng có gì mới dưới ánh mặt trời”. “Có
chuyện gì đó mà người ta bàn tán “thấy chưa, một điều mới lạ”, thế nhưng
chuyện này đã có hàng trăm năm trước chúng ta rồi” (Eccl. 1,9-10). Và nếu vị
tông đồ nói rằng “hình tượng cõi trần gian này đang qua đi” (1 Cor. 7, 31) thì đó
là ông có ý nói hồi kết thúc được trông đợi của cõi trần gian; bản thân khái niệm
“hình tượng cõi trần gian này” hàm ý rằng “cõi trần gian” có một hình tượng