lẫn nhau của nhiều tế bào và mô. Vì rằng chính là ở các liên minh nhỏ mà trật tự
xã hội có thể có tính cách cao nhất của các mối quan hệ cá biệt giữa những con
người cụ thể, nên vì vậy mới được xác định bởi các sức mạnh đạo đức bên trong,
trong khi đó tình trạng toàn quyền của các liên kết xã hội rộng lớn hơn, đặc biệt
là nhà nước, sẽ không tránh được việc phải dựa vào cưỡng bức vô hồn, dựa vào
tác động vô diện mạo của lề luật chung hay dựa vào bộ máy quan liêu lạnh lùng
vô cảm, đối với các nhu cầu cụ thể của đời sống - nên vì vậy rốt cuộc luôn luôn
không tính đến bản chất đạo đức cụ thể của trường hợp riêng. Gia đình, tổ chức
hàng xóm láng giềng, các nhóm và các liên minh nghề nghiệp đủ loại, các tổ
chức từ thiện tự do, tự quản địa phương - tất cả những thứ ấy là các kênh, mà tinh
thần sinh động của các mối quan hệ cá nhân giữa các con người đi vào qua chúng
và bằng cách đó mà đời sống đạo đức cá biệt thâm nhập vào phạm vi của các trật
tự chung mang tính cưỡng bức và tạo điều kiện cho các sức mạnh ân phúc của sự
thật Thần-nhân bên trong, tác động ở đó với mức độ cao nhất.
Chúng ta không được quên rằng, trong chính trị cũng như trong tất cả các
lĩnh vực của đời sống con người, có hiệu lực vĩnh cửu và vô điều kiện những lời
nói của Đức Kitô: “Không có Ta thì chẳng làm được gì hết”. Ở đâu mà con người
đánh mất đi mối quan hệ sinh động của nó với Thượng Đế và sự thật của Thượng
Đế, và cách thức chúng khai mờ ra trong chiều sâu của linh hồn con người, thì ở
đó con người sẽ bất lực và rơi vào lầm lạc, những mong muốn tốt đẹp nhất của nó
đều vô vọng và thường trở thành tiêu vong. Trong chính trị, tâm trạng cầu
nguyện, tư thế đứng đầy nhu thuận trước gương mặt của Thượng Đế, tình thương
yêu sinh động, nồng nhiệt đối với con người, [những thứ ấy] có ý nghĩa nhiều
hơn là các kế hoạch thật dũng cảm và thông minh nhất do con người nghĩ ra và
dự tính thực hiện theo cách tự tung tự tác, nhằm thực hiện việc hoàn thiện.
Việc hoàn thiện đạo đức cho cuộc sống tựa hồ như đứng ở quãng giữa của
hai nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau về chủng loại - nhiệm vụ đơn giản bảo vệ cõi
trần gian bên ngoài trước cái ác và nhiệm vụ vượt quá mọi sức lực con người của
việc khắc phục cái ác một cách thực chất, được gọi là cứu độ cõi trần gian. Ở
trong đó ánh sáng trong cuộc đấu tranh không mệt mỏi và không chấm dứt với
bóng tối, chuyển từ phòng thủ đơn giản sang tấn công, bắt bóng tối phải thoái lui
xa hơn nữa, xua tan nó ở mức độ nhất định - luôn luôn có hạn chế. Trong khi con
người không bao giờ đạt được mục đích cứu độ cõi trần gian theo thực chất, con
người trong nỗ lực của mình nhằm hoàn thiện đạo đức của cõi trần gian, vẫn đang
di chuyển trên con đường đi tới mục đích ấy.
