hiển nhiên giữa chúng và thậm chí đối lập nhau nữa, nhưng trong mức độ nào đó
vẫn hòa hợp với nhau và cần phải được cùng thực hiện: đó chính là để đơn giản
bảo vệ cuộc sống khỏi bị tiêu vong, chữa lành cho thế giới khỏi căn bệnh phá
hủy, phục hồi đơn giản những điều kiện sơ đẳng của việc giữ gìn, thì cần phải cải
thiện như thế nào đó những cơ sở của nó, sửa chữa cái điều mà ở trật tự cũ đã
dắn đến những tai họa ấy, hay là đã bất lực cảnh báo chúng. Thế nhưng việc cải
thiện tình trạng cõi trần gian thật hợp lệ và cần thiết như vậy, trùng khớp với việc
bào vệ tốt nhất cho nó trong các điều kiện cụ thể đã cho, cần phải phân biệt với
nỗ lực thực hiện lí tưởng hoàn thiện tuyệt đối cõi trần gian chính là vào cái thời
đại mù mờ rối rắm và đủ mọi mối hiểm nguy này. Chúng tôi cho rằng về phương
diện ấy, chính thời đại hiện nay khiến cho lời phê phán chủ nghĩa lạc quan mơ
mộng đang thống trị trở nên đặc biệt mang tính thời sự, chủ nghĩa lạc quan này
đã quên mất hiện thực và sức mạnh của cái ác mà chúng tôi đã cố thử vạch ra
trong toàn bộ suy tưởng của mình.
Theo một nghĩa nhất định có thể nói: có một tình cảnh trớ trêu nào đó thật
cay đắng ở trong bản thân việc đặt vấn đề về hoàn thiện cõi trần gian, khi nguy cơ
tan biến vào vực thẳm, rơi xuống trình độ hoàn toàn hoang dã và mọi rợ về đạo
đức đang đe dọa thế giới. Chuyện này gần giống với việc giả sử như chúng ta đưa
ra những lời khuyên bảo thông thái và đạo đức cao cả cho một người, làm sao để
cuộc sống của anh ta vươn lên trình độ đạo đức cao, vào thời điểm khi anh ta bị
bão cuốn, đang rơi xuống vực từ đỉnh núi cao. Thử suy nghĩ xem, trong mấy thập
kỉ gần đây giới tinh hoa tinh thần châu Âu bận rộn với việc soạn thảo các kế
hoạch phức tạp nhất về các quan hệ chính trị và xã hội vào thời đại, mà đáng lẽ
phải căng toàn bộ sức lực trí tuệ và ý chí đến tận cùng, để chuẩn bị việc bảo vệ
đơn giản những cơ sở sơ đẳng nhất của cuộc sống chung châu Âu, chống lại cuộc
tấn công của các sức mạnh địa ngục đang chuẩn bị tiêu diệt họ, và rằng cũng cái
khuynh hướng ấy đang bộc lộ ra ngay cả hiện nay, khi đám cháy bùng lên trên thế
giới vẫn còn lâu mới tắt hẳn, bất cứ thời điểm nào cũng có thể bùng phát trở lại, -
suy nghĩ như thế sẽ hiểu ra rằng, nỗ lực hoàn thiện đạo đức cho cuộc sống có thể
lại là tội lỗi kinh khủng, không thể tha thứ khi nó mang tính chất vô trách nhiệm,
khi nó dựa trên thái độ thiếu chú ỷ đầy mơ mộng đối với các điều kiện hiện thực
khắc nghiệt của đời sống. Rốt cuộc thì điều này cũng là biến thể của cùng cái chủ
nghĩa không tưởng, mà tính tiêu vong của nó chúng tôi đã vạch trần ở trên. Vì
rằng chủ nghĩa không tưởng trong thực chất có hại, mang tính tiêu vong cho cuộc
sống, không chỉ hiện diện trong tính chất trá ngụy của nỗ lực hướng đến tình
trạng hoàn hảo tuyệt đối trong điều kiện đời sống trần gian; chủ nghĩa không
