tưởng có ở khắp nơi, ngay cả ở nỗ lực đơn giản hướng đến hoàn thiện tương đối
cho cuộc sống - tự thân nó là hợp lệ và có giá trị - mà không tính đến những điều
kiện đã cho tồn tại cụ thể ở cuộc sống, không ý thức đầy đủ về kích thước và
cường độ của các sức mạnh ác đang ngự trị trên thế gian chính ở trong tình trạng
cụ thể đã cho của nó; chủ nghĩa không tưởng có ở mọi nơi nào mà ý chí đạo đức
có khuyết tật mơ mộng vô trách nhiệm, bận rộn với việc xây dựng lâu đài trên
không trung, thay vì dựa trên thái độ chú ý đầy trách nhiệm đến việc phải làm
điều gì thích đáng nhằm hỗ frợ cho điều thiện và kháng cự lại cái ác, chính vào
lúc này, ở trong tình huống cụ thể hiện thực đã cho. Vì rằng giá trị hành vi đạo
đức của ý chí không khi nào nằm ở nguyên tắc trừu tượng chung nào đó, mà luôn
luôn chỉ nằm ở tình trạng tương ứng đích thực của nó với nhu cầu hiện thực của
đời sống.
Độ căng thẳng cần thiết của ý thức nhiệm vụ đơn giản cứu độ trần gian khỏi
bị phá hủy, bảo vệ nó trước các mối nguy hiểm đe dọa nó, giả định một đánh giá
chính xác những gì đã đạt được trong quá khứ. Với tình trạng không hoàn hảo -
không tránh khỏi - của trật tự quen thuộc “cũ” đã tồn tại của nhân loại châu Âu,
không nên quên rằng nó là thành quả của các nỗ lực anh hùng, kiên định, dài lâu
của các thế hệ quá khứ trong việc hoàn thiện đời sống. Ý thức Kitô giáo đầy căng
thẳng ý thức được thật xác đáng về tình trạng không hoàn hảo của trật tự này, tình
trạng còn xa vời của nó đối với việc thực hiện thích đáng các di huấn sự thật của
Đức Kitô. Với toàn bộ tính hợp lệ và hữu ích của ý thức ấy, nó không được suy
đồi thành chủ nghĩa cấp tiến vô trách nhiên của việc quả quyết rằng, văn hóa châu
Âu chỉ là thứ văn hóa Kitô giáo ảo mà thôi. Dù sao cũng không được quên mất
khía cạnh ngược lại của sự vật. Chính vào lúc này, vào thời đại dày đặc bóng tối
trên cõi trần gian, khi những thành tựu đạo đức cơ bản của văn hóa châu Âu đang
bị đe dọa phải tiêu vong, cần phải ý thức thật rành mạch rằng, những thành tựu
chẳng hạn như bãi bỏ chế độ nô lệ, bãi bỏ việc tra tấn, tự do tư tưởng và tín
ngưỡng, khẳng định gia đình một vợ một chồng và quyền bình đẳng giới, quyền
chính trị bát khả xâm phạm, đảm bảo tư pháp cho cá nhân chống lại lộng hành
của quyền lực, quyền bình đẳng của mọi người nằm ngoài khác biệt giai cấp và
sắc tộc, thừa nhận nguyên tắc trách nhiệm của xã hội đối với số phận các thành
viên của nó, - rằng tất cả những điều này thực chất là những thành quả trên con
đường Kitô giáo hóa cuộc sống, tiếp cận các trật tự của nó đến gần lí tưởng sự
thật của Đức Kitô. Những gì có giá trị vĩnh cửu trong các lí tưởng của nền dân
chủ và chủ nghĩa xã hội - không phải như là những hệ thống xã hội-chính trị đặc
thù, mà như ý đồ hiện thân hữu hiệu vào đời sống của các khởi nguyên tự do và
