người hầu. Dasa thì thích vui với khu vườn của chàng. Chàng đã sai mua
những thứ cây và hoa quý về trồng, nuôi đầy vường những thứ chim vẹt và
chim có lông ngũ sắc. Một trong những thú vui hàng ngày của chàng là cho
chim ăn và nói chuyện với chúng. Thêm vào đó, sự học hỏi cũng lôi cuốn
chàng. Chàng tỏ ra là một học trò hiếu hạnh đối với những vị Bà-la-môn,
chàng học đọc, học viết, thuộc lòng nhiều bài thơ và ngạn ngữ và giữ một
người thư ký riêng có biệt tài chép kinh sách trên lá bối. Với bàn tay khéo
của người thư ký này, chẳng bao lâu một thư viện nhỏ thành hình. Ở đây,
thỉnh thoảng chàng mời những vị Bà-la-môn trong triều đến, những vị học
giả và tư tưởng gia xuất sắc trong số những thầy tu, để tranh luận những
vấn đề thần học, về nguồn gốc tạo thiên lập địa, về thánh điển Vệ Đà, về
năng lực của tế tự, của khổ hạnh, vân vân. Những vị nào nói hay nhất, đưa
ra những luận điệu hợp lý nhất sẽ được trao tặng những phần thưởng. Có
người được thưởng một con bò cái dắt theo về, sau khi thành công được
một cuộc tranh luận. Có một vẻ gì vừa buồn cười, vừa cảm động, khi thấy
những vị học giả vĩ đại ấy, mới vài phút trước vừa đọc vanh vách những
châm ngôn trong kinh Vệ Đà, hoặc vừa chứng tỏ một tri kiến sâu xa về bầu
trời và biển cả, mà phút sau ra về, phồng người lên với vẻ kiêu căng rỗng
tuếch vì phần thưỏong, hay gây gỗ nhau vì quà tặng.
Nhìn chung, Dasa không khỏi thỉnh thoảng có tư tưởng xem mọi thứ
thuộc đời sống con người và bản chất con người như là một cái gì vừa lạ
lùng vừa khả nghi, vừa cảm động vừa lố bịch, cũng như những người Bà-la-
môn minh triết và khoa trương kia, đồng thời vừa thông minh vừa ngu tối,
đáng học hỏi mà cũng đáng khinh. Mỗi khi ngắm nhìn những hoa sen trong
ao vườn, nhìn những bộ lông sặc sỡ của những con chim, nhìn những chạm
trổ sắc sảo của cung điện, chàng thấy những vật ấy thật thầnt iên, rực sáng
với ngọn lửa cuộc đời bất diệt. Nhưng khi khác, hay có lúc đồng thời, chàng
thấy chúng có vẻ gì không thực, không đáng tin cậy, đang hướng đến huỷ
diệt, tan biến, trở về hư vô, vào càn khôn hỗn độn. Hệt như chàng đã là một
hoàng tử, rồi trở thành mục tử, tụt xuống bậc thấp nhất: một tên sát nhân,
một kẻ ngoài vòng pháp luật; rồi cuối cùng thành thái tử trở lại, như thể
