cũng bất công đối với những thần dân đang bị giặc bắt làm tù binh, làm nô
lệ. Rồi những thần dân khác dù chưa bị hại, cũng sẽ lấy làm bất mãn trước
thái độ thụ động của chàng, đã không tích cực bảo vệ xứ sở. Đối với họ lẽ
đương nhiên là nếu họ bị xâm phạm thì vua phải che chở và trả thù cho họ.
Chàng hiểu rằng mình có bổn phận phải chiến đấu để trả thù. Nhưng có
thực là bổn phận chăng? Có biêt bao nhiêu bổn phận chúng ta thường bê
trễ, lơ là với chúng mà không một chút áy náy trong lòng? Lý do nào làm
cho cái phận sự trả thù lại không phải là một phận sự đương nhiên không
thể xao lãng, lý do nào khiến chàng không phải chỉ làm phận sự ấy một
cách miễn cưỡng cho xong, mà trái lại, làm một cách miễn cưỡng cho xong,
mà trái lại, làm một cách hăng hái, say mê? Vừa khi câu hỏi khởi lên, trái
tim chàng đã trả lời ngay tức khắc, và một lần nữa nó lại run lên vì nỗi đau
mà chàng cảm thấy lúc chia tay với con chàng. Nếu chàng, một vị vua,
không có phản ứng nào, khi bờ cõi bị xâm lăng, thì sự cướp bóc bạo hành
sẽ lan dần đến kinh đô và đánh ngay vào nơi hiểm yếu nhất là con chàng.
Chúng sẽ bắt con chàng, người kế vị, đem đi xa giêt đi hay hành hạ nó, và
đấy là nỗi đau đớn cùng cực nhất đối với chàng, còn hơn gấp bội cái chết
của Pravati. Vậy, đó là lý do làm chàng hăm hở phi nước đại, làm chàng
chứng tỏ là một bậc minh quân: không phải vì quan tâm đến chuyện mất
trâu, bò, đất đai, không phải vì thương yêu gì thần dân, cũng không phải vì
muốn xứng đáng truyền thống kiêu hùng của ông cha chàng, mà chỉ vì tình
yêu nồng nàn, đau khổ, phi lý đối với đứa con trai, và vì nỗi sợ hãi cũng rất
nồng nàn phi lý, sợ sẽ phải đau đớn vô cùng nếu mất con. Trong khi cưỡi
ngựa, chàng đã hiểu ra như thế. Tuy nhiên, chàng đã không trừng phạt được
những quân lính của Govinda đến cướp bóc trên đất nước của chàng, vì
chúng đã chạy thoát mang theo những chiến lợi phẩm. Bây giờ muốn tỏ sự
cương quyết của mình, chàng phải xâm lăng lại đất đai kẻ thù, tàn phá một
khu làng ở biên giới ấy, mang về một ít trâu bò và nô lệ.
Chàng đi đi nhiều ngày. Trên đường thắng trận trở về, chàng lại rơi vào
trạng thái trầm tư và đến hoàng cung với bao lặng lẽ buồn sâu. Bởi vì chàng
đã nhận thấy mình hoàn toàn bị trói buộc, bị vướng bẫy không hy vọng
