còn vài dấu vết mờ nhạt của thứ đã từng là vải tuýt. Quần của người đàn
ông này đã từng được trưng lên cửa sổ của một cửa hàng bách hóa thời
trang vào năm 1937, kèm theo một cái nhãn ghi mức giá cao. Nhưng dù
những nô lệ này sạch sẽ và khô ráo, họ vẫn còn đói khát. Họ bới toạc đất để
tìm cỏ ăn. Họ đang quằn quại và đang chết trong những bộ quần áo đã được
luộc sạch.
Ở một nơi mà bác tôi không biết địa danh, một số lính Đức xuất hiện, cắt
bớt một đám người ra khỏi đoàn và lùa họ vào một tòa nhà rồi sau đó châm
lửa đốt. Và khi những người nô lệ kêu gào thảm thiết chạy trốn khỏi tòa
nhà thì chúng dùng họ làm bia tập bắn. Đó là điều kinh khủng nhất, bác tôi
nói, đó là điều mà tôi gọi là tội ác, không phải là thứ mà ngày nay người ta
viết về nó trên các báo hay thứ mà tôi thấy trên ti vi.
Dù vậy, giữa tất cả cái cảnh khủng khiếp này, bác tôi vẫn xác nhận rằng
ông đã sống sót được nhờ kinh doanh đổi chác.
– Đúng vậy đấy, buôn bán kinh doanh cứ tiếp diễn không ngừng. Cô biết
đấy, mặc dù chúng tôi đang thường xuyên bị đói khát nhưng cũng có lúc
chúng tôi không bị đói. Đừng có hỏi tôi về logic của chuyện này. Chẳng có
logic nào cả. Chuyện nó thế thì phải thế. Chúng tôi có khẩu phần và khẩu
phần cũng có giá trị của nó. Một người được phát một cái hộp đựng thứ gì
đó bên trong. Nếu anh ta đang đói khát thì chiều hướng phản ứng tự nhiên
của anh ta là mở cái hộp ra và ngấu nghiến thứ đồ ở bên trong. Đó là điều
hiển nhiên. Hay là một điếu thuốc lá, ta có thể hút nó ngay lập tức. Để dành
làm gì cơ chứ? Nhưng tôi có thể nhận thấy rằng giây phút tôi nhận được
khẩu phần là một thứ gì đó thì rồi sẽ có một cơ hội kinh doanh và điều cốt
lõi của kinh doanh là lợi nhuận. Đây là hệ thống tư bản chủ nghĩa. Vì vậy,
khi chúng tôi đến một ngôi làng và mấy tên sĩ quan cấp phát cho chúng tôi
một số nhu yếu phẩm, tôi sẽ tìm một tòa nhà và mở một quầy bán lương
thực và thuốc lá cho nông dân địa phương. Rồi, cô thấy đấy, sau đó tôi có
tiền mặt, tiền hẳn hoi thực sự luôn. Có tiền trong tay, tôi có thể nói chuyện
với tụi sĩ quan đàng hoàng dõng dạc hơn.
