Không một phương tiện truyền thông nào hiểu được bản chất thực của
những gì vừa diễn ra: hành động ấy chỉ diễn ra giữa hai con người và chỉ họ
mới hiểu ý nghĩa của nó. Và cái ý nghĩa vĩ đại ấy là: “Tôi đồng ý đối thoại
với cô.”
Những tù nhân khác cũng không hiểu nhiều hơn, nhưng tất cả đều vô
cùng ngưỡng mộ CKZ 114. Cô là người hùng của họ, phẩm cách cao quý
trong cô đã mang lại cho cô can đảm ngẩng cao đầu.
Một phụ nữ trẻ mang số hiệu MDA 802 nói với Pannonique:
- Thật tuyệt, đằng ấy đã cho ả ta biết đằng ấy là thế nào.
- Nếu chị không thấy phiền, tôi muốn xưng chị - tôi hơn.
- Tôi tưởng chúng ta là bạn bè.
- Chính thế. Hãy để dành cách xưng hô suồng sã cho những kẻ có dã tâm
làm hại chúng ta.
- Thật khó để gọi chị là chị. Chúng ta cùng tuổi với nhau.
- Những tên kapo cũng cùng độ tuổi với chúng ta. Đó là bằng chứng cho
thấy khi đã qua tuổi niên thiếu, ở cùng độ tuổi không còn là điều kiện đủ để
người ta có điểm chung nữa.
- Chị nghĩ cách xưng hô trang trọng như thế này sẽ mang lại điều gì đó
ư?
- Điều gì giúp chúng ta khác biệt với những tên kapo nhất định là cần
thiết. Cũng như tất cả những điều nhắc nhở rằng, ngược lại với bọn họ,
chúng ta là những người văn minh.
Thái độ này lan tỏa rất nhanh. Chẳng bao lâu, toàn bộ các tù nhân trong
trại đều xưng hô với nhau một cách trang trọng.
Cách xưng hô đó đã có những tác động nhất định. Tình cảm giữa người
này với người kia không giảm đi, họ cũng không vì thế mà cảm thấy xa
cách nhau, nhưng họ tôn kính nhau hơn rất nhiều. Đó không phải là một sự
kính trọng bề ngoài: họ thực sự quý mến nhau nhiều hơn
Bữa ăn tối vô cùng nghèo nàn: bánh mì khô với thứ nước xúp trong đến
mức một miếng vỏ rau củ trong đó cũng khó mà tìm được. Người ta đói mà
