giới quý tộc, giới tài phiệt, giới trí thức, giới dốt nát, vân vân, đã cố cung
cấp cho mọi giai tầng một sân chơi để trò chuyện hay một điểm hỗn tạp nơi
họ có thể làm tươi mới lại tâm hồn, thái độ và đạo đức một cách riêng tư
hơn, và có lẽ hữu ích hơn. Vai trò mà người phụ nữ quyến rũ đóng trong
việc nâng cao văn hóa và tự do trí tuệ trong thế kỷ 18 được lưu giữ lại bởi
những sử gia có ý nghĩa khá quan trọng. Thậm chí ngay trong thời đại của
chúng ta nàng ta vẫn có những giá trị hữu ích. Nhân chứng là W. B. Yeats -
“Tôi thường ước rằng ông ta [Synge] có thể sống đủ lâu để tận hưởng sự
đồng cảm với những người phụ nữ nhàn rỗi, quyến rũ, có học thức mà
Balzac trong một trong những lời đề tặng của mình gọi là ‘niềm an ủi chính
của thiên tài’!” (Dramatis Personae, W. B. Yeats, t. 127.) Tuy nhiên, phu
nhân St Helier, người mà, giống như phu nhân Jeune, đã bảo tồn truyền
thống của thế kỷ 18, thông báo với chúng ta rằng “trứng chim choi choi giá
2 shiling 6 hào một trứng, nước ép quả dâu tây, gà con… giờ hầu như được
xem là một sự cần thiết cho bất kỳ một ai nổi hứng muốn làm một bữa ăn
ngon.” (1909); và nhận xét của bà ta rằng “ngày tiếp khách rất nhọc mệt…
tôi cảm thấy mệt nhoài khi bảy giờ rưỡi tới, và vui mừng biết bao khi lúc
tám giờ tôi ngồi xuống và có một bữa ăn mặt đối mặt an bình với chồng
tôi!” (Memories of Fifty Years của Phu nhân St Helier, t. 3, 5, 182) có thể lý
giải vì sao những ngôi nhà như thế lại đóng kín cửa, vì sao những nữ chủ
nhân như thế chết, và do đó vì sao giới trí thức, giớidốt nát, giới quý tộc,
giới quan lại, giới tư sản, vân vân, bị thôi thúc (trừ phi một ai đó sẽ làm
sống lại xã hội đó trên một nền tảng kinh tế) phải trò chuyện trước công
chúng. Nhưng theo quan điểm của vô số những bản tuyên ngôn và bản câu
hỏi thăm dò đang lưu hành hiện giờ, sẽ là ngu xuẩn khi đề nghị một kẻ khác
thâm nhập vào tâm trí và động cơ của những nhà điều tra.
(II)
“Tuy nhiên ông ta đã bắt đầu thuyết giảng hàng tuần từ ngày 13/5
(1844) ở trường cao đẳng Queen’s mà Maurice và các giáo sư khác ở
trường King’s đã thành lập một năm trước, cơ bản là để kiểm tra và đào tạo
các nữ gia sư. Kingsley sẵn sàng chia sẻ công việc ít phổ biến này vì ông tin
vào nền giáo dục cao hơn của phụ nữ.” (Charles Kingsley của Margaret
Farrand Thorp, t. 65.)
(III)
Tiếng Pháp, như trích dẫn bên trên cho thấy, cũng tích cực như tiếng
Anh trong việc lưu hành các bản tuyên ngôn. Việc người Pháp - kẻ từ chối
cho phép phụ nữ Pháp bầu cử, và vẫn áp đặt lên họ những đạo luật hầu như
khắc nghiệt không kém chi thời trung cổ mà có thể nghiên cứu trong cuốn
