Nhưng có lẽ ảnh hưởng vô ý thức của cô thậm chí còn ủng hộ chiến tranh
mạnh mẽ hơn. Chúng ta còn có thể lý giải theo cách nào khác sự bùng nổ
hồi tháng Tám năm 1914, khi con gái của những người đàn ông trí thức,
những kẻ đã được giáo dục như thế, đổ xô vào những bệnh viên, một số vẫn
còn được hộ tống bởi các nàng hầu, lái những chiếc xe tải, làm việc trên
những cánh đồng và những nhà máy sản xuất đạn dược, và sử dụng mọi kho
chứa sự quyến rũ, sự cảm thông mênh mông của họ để thuyết phục những
người đàn ông trẻ rằng chiến đấu là anh hùng, rằng bị thương trong chiến
trận xứng đáng với mọi sự chăm sóc và mọi lời ca ngợi của các cô? Các
nguyên nhân nằm trong cùng một nền giáo dục đó. Sự căm ghét vô ý thức
của cô đối với nền giáo dục của ngôi nhà riêng với sự tàn ác của nó, sự
nghèo nàn của nó, sự đạo đức giả của nó, sự vô đạo đức của nó, sự trống
rỗng của nó sâu sắc đến độ cô sẽ thực hiện bất kỳ công việc thấp hèn nào,
thực hành bất kỳ sự mê hoặc có tính chất định mệnh nào có thể cho phép cô
trốn thoát. Như vậy cô đã ước ao một cách có ý thức “Đế chế tuyệt vời của
chúng ta”; cô đã ước ao một cách vô ý thức cuộc chiến tranh tuyệt vời của
chúng ta.
Do vậy, thưa ông, nếu ông muốn chúng tôi giúp ông ngăn ngừa chiến
tranh, lời kết luận có vẻ như không thể tránh khỏi; chúng tôi phải giúp xây
dựng lại ngôi trường cao đẳng mà, dù có thể không hoàn hảo tới đâu, vẫn là
khả năng thay thế duy nhất cho nền giáo dục tư gia. Chúng tôi phải hy vọng
rằng khi tới đúng thời điểm, nền giáo dục đó có thể đổi thay. Đồng ghi-nê
đó phải được cho đi trước khi chúng tôi cho ông đồng ghi-nê mà ông yêu
cầu cho xã hội của chính ông. Nhưng nó được đóng góp cho cùng một
chính nghĩa - để ngăn ngừa chiến tranh. Những đồng ghi-nê thì hiếm hoi;
những đồng ghi-nê thì có giá trị, nhưng cứ để chúng tôi gửi một đồng mà
không có bất kỳ điều kiện nào kèm theo cho vị thủ quỹ danh dự của quỹ tái
xây dựng, bởi bằng cách làm như thế chúng tôi đang thực hiện một sự đóng
góp tích cực cho việc ngăn ngừa chiến tranh.
