thuê một văn phòng, mướn một thư ký, bầu một ủy ban và cầu xin các ngân
quỹ, ông nên xét xem vì sao những trường trung học và đại học đó thất bại?
Tuy nhiên, đó là một câu hỏi mà ông phải trả lời. Câu hỏi mà chúng tôi
quan tâm là chúng tôi có thể cho ông sự trợ giúp khả dĩ nào để bảo vệ văn
hóa và tự do trí tuệ - chúng tôi, những kẻ đã bị tống khứ khỏi các trường đại
học hết lần này sang lần khác, và hiện giờ chỉ được phép một cách rất hạn
chế; chúng tôi, những kẻ nhận được bất kỳ nền học vấn không phải trả tiền
nào, ít đến độ chúng tôi chỉ có thể đọc thứ tiếng của chính mình và viết thứ
chữ của chính mình, thật sự, chúng tôi không phải là những thành viên của
giới trí thức mà của giới dốt nát? Để khẳng định chúng tôi bằng ước đoán
khiêm tốn nhất về văn hóa của chúng tôi và để chứng minh rằng thật ra ông
chia sẻ nó, có Whitaker với những thực tế của ông ta. Không có cô con gái
nào của một người đàn ông trí thức được cho là có khả năng giảng dạy văn
học của chính ngôn ngữ của mình ở trường đại học. Mà cả ý kiến của cô ta
cũng không đáng để tham khảo, Whitaker thông báo với chúng ta, khi cần
mua một bức tranh cho Phòng trưng bày mỹ thuật quốc gia, một bức chân
dung cho Phòng trưng bày tranh chân dung hay một xác ướp cho Bảo tàng
Anh Quốc. Vậy thì làm sao chúng tôi đáng để cho ông yêu cầu giúp bảo vệ
văn hóa hay tự do trí tuệ khi mà, như Whitaker chứng minh với những thực
tế lạnh lùng của ông ta, ông không có niềm tin rằng lời khuyên của chúng
tôi là đáng giá khi cần tới việc chi tiêu tiền, món tiền mà chúng tôi đóng
góp, để mua văn hóa và tự do trí tuệ cho quốc gia? Ông có tự hỏi rằng lời
khen ngợi bất ngờ khiến chúng tôi rất đỗi ngạc nhiên hay không? Tuy
nhiên, lá thư của ông nằm đó. Cả trong lá thư đó cũng có những thực tế.
Trong đó ông viết rằng chiến tranh sắp xảy ra; và ông tiếp tục nói rằng,
bằng nhiều thứ ngôn ngữ - đây là phiên bản tiếng Pháp:
(III)
“Seule la culture
désintéressée peut garder le monde de sa ruine
[16]
” - ông tiếp tục nói rằng
bằng cách bảo vệ tự do trí tuệ và di sản văn hóa của mình, chúng tôi có thể
giúp ông ngăn chận chiến tranh. Và vì phát biểu đầu tiên ít nhất là không
thể tranh cãi và bất kỳ nàng hầu bếp nào thậm chí nếu tiếng Pháp của cô ta
kém cỏi cũng có thể đọc và hiểu ý nghĩa của “Đề phòng máy bay oanh tạc”
khi được viết bằng những chữ to trên một bức tường trống, chúng tôi không
thể làm ngơ yêu cầu của ông dựa vào cớ dốt nát hay giữ im lặng dựa vào cớ
khiêm tốn. Như bất kỳ nàng hầu bếp nào cũng sẽ cố gắng phân tích một
đoạn thơ trong cuốn thơ Pindar nếu người ta bảo rằng cuộc đời của cô ta tùy
thuộc vào nó, thế nên con gái của những người đàn ông trí thức, dù học vấn
