cha, một người suy nghĩ về tất cả các đề tài của họ và, ngoại trừ hệ thống
thuật ngữ ra, cha có cách lý giải hoàn toàn khác họ. Tất cả bọn họ đều khư
khư bám giữ một giáo điều nào đó, thoả mãn với những lời nói suông và
nông cạn, trong khi cha Nicolai từng là một linh mục đã trải qua chủ thuyết
của Tolstoy và trải qua cách mạng, đang tiếp tục đi xa hơn. Cha ước ao một
tư tưởng vừa cụ thể vừa cao siêu, một tư tưởng có thể vạch ra con đường rõ
ràng, thẳng thắn trong sự vận động của nó; tư tưởng ấy sẽ thay đổi một cái
gì đó trên thế giới theo chiều hướng tốt đẹp; ngay một đứa bé hay một kẻ
thất học cũng đủ khả năng nhận ra tư tưởng ấy như nhận ra một tia chớp loé
hoặc dư âm của một tiếng sấm rền. Cha khao khát cuộc đổi mới.
Yuri rất thoải mái khi ở bên ông cậu. Ông cậu giống như mẹ cậu. Cũng như
bà, Nicolai là một người tự do không hề có thành kiến với bất cứ thứ gì
chưa quen. Cũng như bà, Nicolai có ý thức bình đẳng của nhà quý tộc đối
với hết thảy mọi sinh vật. Cũng như bà, Nicolai hiểu ra tất cả ngay từ cái
nhìn đầu tiên và biết diễn đạt các tư tưởng dưới dạng chúng vừa hiện ra
trong đầu, khi chúng còn sống động và chưa mất hết ý nghĩa.
Yuri vui sướng được cậu Nicolai dẫn đến Dublianka. Phong cảnh nơi này
rất đẹp, và cảnh đẹp cũng nhắc cậu nhớ tới mẹ, một người yêu thiên nhiên
và thường đem cậu đi dạo chơi với bà. Ngoài ra cậu thích gặp lại Nica
Dudorov, một học sinh trung học ngụ ở nhà giáo sư Ivan. Có lẽ Nica coi
khinh Yuri vì hắn hơn cậu hai tuổi. Khi chào cậu, hắn đã lắc mạnh tay mà
kéo xuống, đầu cũng chúi theo, thấp đến nỗi các mớ tóc xoã xuống trán che
hẳn một nửa mặt.
Chú thích:
(1) Ngày 8 tháng Bảy dương lịch.
5.
- Động lực thiết yếu của vấn đề nạn đói nghèo, - cha Nicolai đọc theo bản
thảo đã sửa. Tôi thiết tưởng nên sửa là "thực chất của vấn đề…" - Giáo sư
Ivan nói và sửa bản in thử.
Họ ngồi làm việc trong bóng tranh tối tranh sáng của gian thềm lợp kính.
Có thể nhìn thấy các thùng tưới và dụng cụ làm vườn vứt bừa bãi trên
