BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 189

chiến tranh, giữa khoảng 1912 và 1914, trong lĩnh vực tư tưởng, nghệ thuật
và vận mệnh của nước Nga, trong vận mệnh của toàn thể dân tộc Nga và
trong số phận riêng của chàng, của Zhivago.
Sau chiến tranh, chàng mong tìm về và làm sống lại bầu không khí tinh
thần đó, cũng thiết tha như người ta muốn trở về mái nhà xưa sau bao năm
xa cách.
Đối tượng suy nghĩ của vòng thứ hai cũng là cái mới, nhưng là cái mới
khác trước, hoàn toàn khác! Đây không phải là cái mới của chàng, vốn
quen thuộc với chàng, hoặc được chuẩn bị bởi cái cũ, mà là cái mới ngẫu
nhiên, không thể xoá bỏ, do thực tại định trước và đột ngột như một cơn
chấn động.
Cái mới ấy là chiến tranh, với máu lửa và những nỗi kinh hoàng, cảnh bơ
vơ và sự man rợ của nó. Đó là những thử thách của chiến tranh và lối sống
khôn ngoan mà nó dạy cho người ta biết. Cái mới ấy là những thành phố và
thị trấn hẻo lánh mà chiến tranh đưa đẩy chàng tới và những con người mà
nó buộc chàng phải tiếp xúc. Cái mới ấy là cuộc cách mạng, không phải thứ
cách mạng được lý tưởng hoá bởi tầng lớp trí thức đại học trước năm 1905,
mà là cuộc cách mạng hiện thời, nảy sinh từ chiến tranh, đẫm máu, một
cuộc cách mạng của binh lính, bất chấp mọi sự, do những người am hiểu
tình thế này, những người bolsevich, lãnh đạo.
Cái mới ấy là nữ y tá Lara Antipova, bị chiến tranh ném đi có trời biết tới
những nơi đâu, với một cuộc đời hoàn toàn bí ẩn đối với chàng: nàng
không trách móc bất cứ ai điều gì, sự nín lặng của nàng gần như một tiếng
kêu than, nàng ít nói đến mức huyền bí và nàng mạnh mẽ biết mấy nhờ sự
trầm lặng ấy.
Cái mới ấy là những cố gắng chân thành và tận sức của Zhivago để khỏi
yêu nàng, cũng hệt như suốt đời chàng từng cố gắng yêu thương hết thảy
mọi người, chứ không riêng gia đình và những người thân thuộc.
Đoàn tàu phóng hết tốc lực. Gió thổi lồng lộng ngược chiều tàu chạy, lọt
qua khe cửa sổ để hở, tạt bụi vào mặt và làm bay bay mái tóc chàng. Ở các
ga tàu đỗ ban đêm, cảnh tượng lại diễn ra y hệt lúc ban ngày: đám đông ồn
ào sôi sục và những cây đoạn xào xạc. Thỉnh thoảng từ trong bóng đêm