BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 346

nàng chăng. Tôi thử quên nàng là vợ và đẩy lui hình ảnh của nàng tới một
khoảng cách đủ xa để làm sáng tỏ sự thật. Không, đó vẫn không phải là
giọng nói của nàng. Vậy là vẫn chưa xác định được giọng nói kia là của ai.
Nhân tiện nói về mộng mị. Mọi người vẫn cho rằng ban đêm ta thường mơ
thấy những gì gây ấn tượng mạnh nhất lúc ban ngày, lúc ta tỉnh. Riêng tôi
nhận thấy hoàn toàn ngược lại.
Nhiều lần tôi để ý rằng chính những cái ta ít để ý ban ngày, những tư tưởng
chưa được suy ngẫm đến cùng, những lời nói chơi và thoảng qua, thì đêm
đến sẽ trở lại, hiện ra nguyên hình và trở thành đầu đề của các giấc mơ, như
để trả mối hận đã bị ta coi thường chúng lúc ban ngày".
6.
"Đêm trong sáng và băng giá. Vạn vật hiện ra trọn vẹn và rực rỡ khác
thường. Đất, trời, trăng, sao, được băng giá kết dính lại với nhau. Những
bóng cây in rõ nét, như được cắt gọt và lồi lên, trên những con đường đôi
trong hoa viên. Luôn luôn có cảm giác tựa hồ những bóng đen nào đó cứ đi
cắt ngang con đường ở các chỗ khác nhau. Những ngôi sao lớn treo lơ lửng
giữa các cành cây trong cánh rừng như những chiếc đèn bằng mi-ca xanh.
Cả bầu trời chi chít những ngôi sao nhỏ, như đồng cỏ mùa hè đầy các bông
cúc điểm nhặt.
Tối tối, chúng tôi tiếp tục trò chuyện về Puskin. Chúng tôi phân tích những
bài Puskin làm hồi còn học trường lítsê, in trong tập đầu. Biết bao điều lệ
thuộc vào việc lựa chọn cách luật của thơ!. Khi Puskin viết những câu thơ
dài, thì giới hạn đua tranh của chàng thi sĩ trẻ tuổi là Thi xã Arzamat (1),
chàng muốn không thua kém các bậc đàn anh, muốn lừa phỉnh ông bác ruột
(2) bằng các điển tích thần thoại, bằng giọng văn hoa mĩ, bằng cách giả bộ
hư hỏng và ham mê chủ nghĩa khoái lạc, bằng cách vờ ra vẻ ta đây thạo đời
từ sớm.
Nhưng vừa thoát ly khỏi sự bắt chước Osian hoặc Pacni, hoặc từ sau bài
"Những hồi ức ở Hoàng Thôn", chàng thi sĩ non trẻ lập tức dùng các câu
thơ ngắn trong "Tỉnh Lỵ" hoặc "Thư gửi em gái tôi", hay bài "Gửi lọ mực
của tôi" viết ở Kishinev sau đó ít lâu, hoặc dùng các nhịp điệu trong "Thư
gửi Yudin", thì toàn bộ nhà thơ Puskin tương lai đã thức dậy trong chàng