8.
Pasa đã đến ở với gia đình Tiverzin. Cha cậu, Pavel Antipop, mới bị bắt giữ
và mẹ cậu, bà Daria Philimonovna, đang nằm nhà thương. Cậu, mặt mũi
khôi ngô sáng sủa, tóc nâu, rẽ ngôi thẳng. Cậu chải đầu suốt ngày, chốc
chốc lại sửa chiếc áo ngoài cùng chiếc dây lưng có khoá mang dấu hiệu
trường cậu đang học. Tính cậu hay cười, đặc biệt có óc quan sát tinh tế.
Cậu bắt chước tất cả những gì cậu nghe, nhìn thấy một cách tài tình và khôi
hài.
Ít lâu sau khi bản Tuyên ngôn mười bảy tháng Mười được công bố, một
cuộc biểu tình lớn được dự tính sẽ đi từ ô Tver đến cửa ô Kaluga. Sáng kiến
ấy đúng là theo cái lối "lắm thầy nhiều ma" như người ta thường nói. Mấy
tổ chức cách mang tham gia đề xướng vụ đó xảy ra cãi cọ nhau và lần lượt
rút lui. Đến ngày ấn định, biết tin dân chúng vẫn đổ ta đường rất đông, họ
bèn vội vã cử đại diện của mình đi dự biểu tình.
Mặc dù Tiverzin cố có thể ngăn, bà Marfa vẫn quyết đi dự biểu tình bằng
được cùng với cậu bé Pasa vui tính và cởi mở.
Hôm đó là một ngày khô ráo, giá rét vào đầu tháng mười một. Bầu trời yên
tĩnh, màu xám chì, lác đác những bông tuyết bay chập chờn trên không
trung khá lâu rồi mới rơi xuống đất, biến thành một thứ bụi tơ màu xám, tự
lại ở những chỗ trũng trên mặt đường.
Dân chúng lũ lượt kéo đi ngoài đường phố. Toàn thấy hết khuôn mặt này
đến khuôn mặt khác, những chiếc áo choàng lót bông, những chiếc mũ lông
cừa, các ông già bà cả, học sinh tiểu học và cả trẻ con, các nhân viên sở hoả
xa vận đồng phục, công nhân sở xe điện và sở điện báo đi ủng quá gối, mặc
áo da ngắn, rồi học sinh trung học và sinh viên.
Người ta hát bài "Cô gái Vacsava" "Hỡi các bạn nạn nhân" và bài
"Macxâye". Nhưng đột nhiên người dẫn đầu đoàn biểu tình, từ trước vẫn đi
giật lùi, vừa đi vừa vung chiếc mũ trong tay đánh nhịp cho bài hát, nay
bỗng đội mũ, ngừng hát, quay lưng lại phía đoàn, rồi vừa đi vừa lắng tai
nghe, xem các vị khác trong ban điều hành đang bước bên cạnh nói gì.
Tiếng hát bắt đầu chệch choạc rồi im hẳn. Chỉ còn nghe tiếng giầy rầm rập
của dòng người đông đảo nện xuống mặt đường băng giá.