Boris Pasternak
BÁC SĨ ZHIVAGO
Dịch giả: Lê Khánh Trường
Phần XV
Đoạn cuối
1.
Chỉ còn việc kể nốt câu chuyện không mấy phức tạp về Zhivago, tám, chín
năm cuối cùng của đời chàng trước khi chết. Trong thời gian đó, chàng
ngày càng sa sút và suy sụp, đánh mất vốn kiến thức và kỹ năng nghề y,
mất dần khả năng viết văn làm thơ, đôi khi cũng vượt ra khỏi tình trạng
nặng nề và suy sụp, phấn chấn trở lại hoạt động được một thời gian ngắn,
nhưng rồi, sau một chút bùng cháy như lửa rơm, chàng lại rơi vào trạng thái
triền miên thờ ơ hờ hững với chính mình và với mọi sự trên đời. Trong
những năm ấy, cái bệnh đau tim vốn có ở chàng từ lâu, mà trước kia chàng
đã tự chẩn đoán đúng, song không ngờ nó nặng đến thế, đã gia tăng đến
mức trầm trọng.
Chàng về tới Moskva vào đầu thời kỳ chính sách kinh tế mới, thời kỳ mập
mờ và giả tạo hơn cả của chế độ Xô viết.
Chàng hốc hác, râu tóc bờm xờm, trông còn mọi rợ hơn cả lẩn trốn khỏi
khu du kích trở về Yuratin. Dọc đường, chàng lại dần dần lột bỏ tất cả
những gì đáng giá để đổi lấy bánh ăn kèm theo mấy thứ quần áo cũ rách
che thân. Bằng cách đó, dọc đường chàng lại ngốn hết chiếc áo lông thứ hai
của mình cùng bộ comlê, và chàng xuất hiện giữa phố phường Moskva
trong chiếc mũ lông xám xịt, chân quấn xà cạp, mình mặc cái áo capốt lính
cũ kỹ đã tuột hết cúc, trông như chiếc áo của phạm nhân. Với cách trang
phục ấy, chàng chẳng khác gì vô số chiến sĩ Hồng quân nhan nhản trên các
quảng trường, đại lộ và nhà ga của thủ đô.
Chàng đến Moskva không phải chỉ có một mình. Lẽo đẽo theo sát gót
chàng đi khắp nơi là một thanh niên nông dân đẹp trai, cũng mặc toàn đồ
lính như chàng. Với diện mạo như thế, hai thầy trò xuất hiện trong những
phòng khách còn sót lại ở Moskva, nơi Zhivago từng trải qua thời niên
