tấp nập khác thập phương lễ bái” (Theo Chử Đồng Tử -Tiên Dung vùng
đất và con người - Lê Văn Ba - NXB Văn Hóa - 1994).
Tưởng nhớ ơn đức của Chử Đạo Tổ, nhân dân lập đền thờ ngài ở
nhiều nơi, nhưng quần thể văn hóa thuộc làng Đa Hòa, huyện Châu Giang
(Hưng Yên), cách Hà Nội hơn 20 km vẫn là nơi nổi tiếng đẹp và trang
nghiêm nhất: Đền Chính (tức đền Đa Hòa vì nằm trên địa phận làng này);
đền Hóa (tức đền Đền Dạ Trạch) thuộc xã Dạ Trạch, tương truyền đây
là nơi ngài cùng vợ bay về trời; Bãi cát Tự Nhiên (thuộc xã Hồng Châu),
khi diễn ra lễ hội nhân dân che tàn vàng lọng tía rước kiệu thờ ra đây dìm
xuống nước, tưởng như xưa kia công chúa Tiên Dung vây màn tắm nơi
này; Đền và lăng Thánh Phụ, Thánh Mẫu (xã Văn Đức, thôn Chử Xá) là nơi
thờ ông bà thân sinh Chử Đồng Tử.
Hội làng Đa Hòa diễn ra từ hàng năm diễn ra trong 3 ngày từ ngày 10
đến ngày 15 tháng Ba âm lịch; tại làng Dạ Trạch diễn ra từ ngày 10 đến
ngày
12 tháng Hai âm lịch với nhiều nghi thức trang nghiêm nhằm tưởng
nhớ ơn đức của vợ chồng Chử Đồng Tử. Nhân dân tại đây còn kiêng gọi
tên hoặc gọi chệch một số vị thánh thần như: tử - tải; dung - dong; tiên -
tơn; man - muôn; lương - lang... Không rõ Chử Đạo Tổ sinh và “hóa”
vào ngày tháng nào, chỉ biết hiện nay tại đền Dạ Trạch chọn ngày sinh
Chử Đồng Tử (12.8 âm lịch); ngày “hóa” bay về trời 17.11 âm lịch.
2. Qua những tài liệu đáng tin cậy này, rõ ràng từ ngàn xưa người Việt
ta đã có vị “thần linh” bảo hộ cho nghề buôn bán nói chung. Thế nhưng,
không hiểu sao này nay các doanh nhân ta lại không nhớ đến Chử Đồng
Tử. Tại sao? Câu trả lời này xin dành cho các nhà nghiên cứu.
Hiện nay, trong tư gia hoặc cơ sở làm ăn cá thể ta thấy phổ biến nhất
là thờ ông thần Tài, nhưng tượng thần Tài được người Việt thờ từ bao
giờ? Các nhà nghiên cứu Nguyễn Đại Phúc - Huỳnh Ngọc Trảng đã dành
