Các vị ở trên núi Ôlanhpơ coi khinh kỹ thuật. Do sự thống trị của họ, tư
tưởng kỹ thuật đã chết dần mòn trong các trường cao đẳng sư phạm của ta,
đặc biệt là về mặt công tác giáo dục. Không có ở lĩnh vực nào, trong đời
sống xô-viết của chúng ta, mà tình trạng kỹ thuật lại thảm hại hơn là ở lĩnh
vực vực giáo dục. Do đó công tác giáo dục chỉ là một loại thủ công nghiệp,
và là thứ lạc hậu nhất trong mọi thứ công nghiệp. Chính vì thế mà lời than
phiền này của Luka Lukitsơ Khlôpôp, trong “Quan thanh tra”, vẫn cứ còn là
đúng:
“Không gì tệ hơn là ở trong một nghề thông thái, ai cũng can thiệp vào
được thiệp vào được, ai cũng muốn tỏ ra rằng ta cũng là một người thông
minh đấy”.
Đó không phải là một câu nói đùa hay một ngoa ngôn tài tình, đó là sự thật
đơn giản và nôm na. Có ai là người thiếu ánh sáng trí tuệ đi giải quyết bất
cứ vấn đề giáo dục nào? Ông Mỗ nào cũng chỉ rõ việc ngồi vào trước bàn
viết của mình, ấy thế rồi ông cân nhắc, thắt buộc và tháo cởi. Có cuốn sách
nào kìm hãm nổi ông ta? Cần chi đến một cuốn sách, bởi vì chính ông cũng
có một đứa con? Ấy thế mà có một vị giáo sư về khoa sư phạm, chuyên gia
viết về vấn đề giáo dục, viết thư cho cục Gêpêu hoặc cho ban N.K.V.D
[60]
“Thằng con nhỏ tôi đã ăn cắp của tôi nhiều lần, nó hay ngủ lang, tôi khẩn
thiết xin ông...”
Người ta tự hỏi tại sao về mặt sư phạm các cán bộ Tsêka lại là những kỹ
thuật gia giỏi hơn một ông giáo sư về khoa sư phạm.
Tôi không sớm trả lời được câu hỏi kỳ thú ấy, song hồi bấy giờ, năm 1926,
thì về lĩnh vực kỹ thuật của tôi, tôi cũng không lợi thế hơn Galilê với ống
kính của ông ta
[61]
. Tôi không mất nhiều thì giờ để chọn lựa: hoặc thất bại
ở Kuriajê, hoặc thất bại trên núi Ôlanhpơ và bị loại trừ khỏi thiên đường.
Tôi chọn lấy điều sau này. Thiên đường chói lọi ở trên đầu tôi, lung linh đủ
