lại ở đây tất cả những công trạng của Pecxki, tôi chỉ nói vắn tắt rằng anh ta
biến đổi hẳn phong cách những buổi tối ở trại, đem du nhập vào đó nào là
những vỏ bào, mạt sắt, lọ hồ, đèn cồn, nào là tiếng cưa chối tai, tiếng vù vù
của những cánh quạt máy bay, tiếng ca hợp xướng và cả tuồng câm nữa.
Chúng tôi cũng bắt đầu bỏ ra nhiều tiền mua sách. Tủ đã thiếu chỗ để ở
trong đàn lễ, và người đọc thiếu chỗ ngồi ở trong phòng đọc.
Và lại còn một chuyện khác nữa!
Trước hết là đội nhạc! Trại chúng tôi là trại đầu tiên ở Ukren và có lẽ trong
cả Liên bang dám tự ban cho mình cái món ưu mỹ đó. Thấy thế, nữ đồng
chí Zôia lại càng yên chí, không còn hồ nghi gì nữa, rằng tôi là một tay đại
tá cũ. Song ngược lại, hội đồng đội trưởng thì bằng lòng. Nói cho thực, lập
một đội nhạc ở một trại nhi đồng là cả một cuộc thử thách ghê gớm đối với
não cân, vì suốt bốn tháng ròng chẳng có xó nào là anh không thấy, ngất
ngưởng trên ghế dựa hay trên bàn, những ông giọng thấp, giọng trầm và
giọng bổng, mải miết xé ruột gan anh và ruột gan những người xung quanh
bằng cách thốt ra những âm thanh khó chịu không thể tả được. Song đến
ngày mùng Một tháng Năm, chúng tôi đi vào thành phố với chính đội nhạc
của chúng tôi. Kể xiết bao những xúc động mạnh mẽ, bao nhiêu giọt lệ cảm
xúc và bao nhiêu hưng phấn thán phục cái ngày hôm ấy đã đem lại cho các
ông trí thức, các bà già quắt queo, các nhà báo và bọn trẻ con ở các phố tỉnh
Khackôp!
Việc thứ hai chúng tôi thực hiện được là chớp bóng. Nó cho phép chúng tôi
ra tay hẳn hoi đối với công tác của cái tăng viện đứng sừng sững ở giữa sân
trại. Hội đồng nhà thờ tha hồ khóc lóc, đe dọa, chúng tôi cứ việc bắt đầu
những buổi chiếu bóng của chúng tôi đúng vào lúc chuông gọi đi lễ chiều.
Chưa từng bao giờ tiếng chuông cổ lỗ ấy tập họp được các con chiên đông
bằng bây giờ, và nhanh chóng được đến thế. Người kéo chuông chưa xuống
khỏi tháp chuông, ông linh mục chưa bước vào qua cổng, thì ở cửa câu lạc
bộ của chúng tôi đã đứng sẵn một hàng nối đuôi dài hàng hai ba trăm người.
Trong khi ông linh mục mặc áo lễ, anh quay máy cũng tra phim vào máy;
