- Máy Laica à? Bọn nhãi này à? Làm những vật kính chính xác đến một
phần nghìn ly à? Hề-hề!
Song năm trăm trẻ nhỏ trai và gái đã băng mình vào thế giới những phần
nghìn ly, vào lưới mạng nhện cực tinh tế của những máy tiện chính xác cao
độ, vào khu vực vô cùng tinh tế của những sai suất, quang hành sai của hình
cầu và những khúc tuyến quang học, chúng cười cợt quay đầu nhìn về phía
các nhân viên Tsêka.
- Cứ làm đi, các em, không sợ, các nhân viên Tsêka bảo chúng.
Trong công xã, cái nhà máy nguy nga đẹp đẽ làm máy ảnh F.E.D.
[95]
đã
được mở rộng, bao vây chung quanh là những bồn hoa, đường nhựa, máy
phun nước. Các công xã viên mới đây đã đặt lên bàn giấy ông ủy viên nhân
dân cái F.E.D. thứ một vạn, một cái máy hoàn hảo và thanh tú.
Rất nhiều việc đã trở thành chuyện quá khứ và rất nhiều chuyện khác đã bị
quên đi. Cái thói anh hùng nguyên thủy, tiếng nói lóng của môi trường và
những mùi xú uế cũ kỹ khác đều đã mất từ lâu. Mỗi mùa xuân, trường trung
học công nông của công xã gửi lên các trường cao đẳng hàng mấy chục sinh
viên, mà một số lớn sắp sửa ở các trường đó thi ra; những kỹ sư, thấy thuốc,
nhà sử học, địa chất học, phi công, thợ đóng tàu, vô tuyến điện báo viên,
giáo viên, diễn viên, nhạc sĩ, ca sĩ tương lai.
Mỗi mùa hạ, nhóm trí thức ưu tú ấy lại đến thăm những anh em công nhân
của họ: thợ tiện, thợ chuyên môn các bệ máy chuyển động, thợ khoan loe,
thợ vẽ dạng bản, và mỗi lần như vậy lại bắt đầu một cuộc hành quân. Cuộc
hành quân hàng năm của chúng tôi trở thành một truyền thống mới. Cũng
sắp hàng sáu như ngày xưa, đội nhạc và cờ dẫn đầu, các công xã viên đã đi
hàng nghìn cây số: qua sông Vonga, bán đảo Crimê, núi Côcadơ, Mạc-tư-
khoa, Ôđetxa, bờ biển Azôp.
Song ở công xã cũng như trong cuộc hành quân mùa hạ, vào những ngày
mà “nó tóe” cũng như vào những ngày mà cuộc sống cần lao của công xã
