cùng với con Hào-hán trên toa xe lửa. Ackađi Ujikôp bị hắn hỏi lại về
chuyện ăn cắp tiền bị bắt quả tang. Nitzenkô ngây ngô cũng bị hắn chế giễu.
Sự thản nhiên khinh khoái của các trại viên: họ phóng tâm không nghĩ đến
Kujiajê; sức truyền cảm sang Makarenkô. Cảm xúc trữ tình; miêu tả cảnh
hồn nhiên thơ mộng của trại, như cảnh sống trong một bản tình ca. Nói
chuyện với Kalina Ivanôvich về tuổi già và sự làm việc của những người
cộng sản.
Diễn kịch. NỗI buồn của những cô gái các làng lân cận sắp phải chia tay với
các trại viên Gorki. Pêchia từ biệt Marutxia: mối tình chưa sâu nên hắn sung
sướng được gọi đi chuẩn bị vai ngựa hắn đóng trong vở kịch. Kalina
Ivanôvich cảm động thích thú. Makarenkô ngủ thiếp đi trong ghế bành. Bọn
trẻ bàn nhau khiêng ông về phòng.
6. Năm ngày
Hôm sau, Makarenkô trở về Kujiajê. Ủy ban điều tra gồm Brêgen, Klame,
Iuriep và viên giám đốc cũ của trại: Đôrôskô ban đêm đi ăn cắp giày, đã bị
một tốp trẻ đánh, Ủy ban nghi là các trại viên Gorki đánh, Đôrôskô bảo là
không phải, song không chịu nói tên các thủ phạm.
Điều tra riêng của Makarenkô. Phản ứng tức giận của Kirghizôp, Vôlôkhốp,
Êkatêrina Grêgoriepna và Liđa đối với Ủy ban. Vania Zaïtsenkô mách
Vetkôpxki chuyện đội của Pêtruskô luộc ăn hết cả khoai giống. Bị
Makarenkô hỏi về chuyện Đôrôskô, mới đầu nó còn chối là không biết, sau
nhận là nó có đánh, để cho thằng kia chừa ăn cắp đi. Nó không nói tên các
bạn nó. Makarenkô nghĩ ngợi, rồi bảo nó đi chịu phạt giam.
Hoạt động của đội tiền phong trong năm ngày chờ đợi trại Gorki chuyển
sang. Sêrê, Vôlôkhốp, Gôrôvich, Butzai và các đội viên ra sức làm các việc
cần kíp. Các trại viên Kujiajê không chịu theo gương, nhưng thái độ bắt đầu
có chuyển. Làm xong nhà xí, tu sửa các nhà kho, nhà trường, nhà ở, nhà
kính ấm, trạm máy điện, ống dẫn nước. Đội mười của Zaïtsenkô chạy sang
phe của Makarenkô, đem theo chấy, rận. Liđa và Êkatêrina khe khắt về vấn
