CHƯƠNG XI: LỊCH SỬ VÀ CHIẾN TRANH
Chiến tranh là một trong những sự thực lịch sử thời nào cũng xảy ra, khi
loài người bắt đầu văn minh nó đã không bớt, mà khi chế độ dân chủ xuất
hiện, nó cũng không giảm. Trong 3421 năm gần đây chỉ có 268 năm là
không có chiến tranh. Chúng ta đã chấp nhận rằng chiến tranh là hình thức
phát triển nhất của sự ganh đua, sự đào thải tự nhiên trong loài người với
nhau. Triết gia Hi Lạp Héraclite (thế kỉ thứ VI trước T.L.) đã nói rằng chiến
tranh (hoặc sự ganh đua) là mẹ của mọi sự (Polemos pater panton), nguồn
gốc của mọi ý tưởng, phát minh, chế độ, cả của các Quốc gia nữa. Hoà bình
chỉ là một thế thăng bằng không bền, và chỉ có thể duy trì được khi hai bên
lực lượng ngang nhau, hoặc một bên chịu nhận ưu thế của bên kia.
Nguyên nhân của chiến tranh cũng vẫn là những nguyên nhân của sự
ganh đua giữa cá nhân, tức bản năng thủ đắc, tính hiếu chiến, tính tự tôn, tự
phụ; nói cách khác, là cái lòng ham muốn chiếm thức ăn, đất đai, nguyên
liệu, nhiên liệu và lòng ham thống trị. Quốc gia cũng có những bản năng đó
như chúng ta, nhưng lại không có những cấm chỉ của chúng ta. Cá nhân
chấp nhận những hạn chế do luân lí và luật pháp đặt ra, bắt mọi người phải
theo; cá nhân chịu thôi không đánh nhau nữa mà ngồi thảo luận với nhau,
sở dĩ vậy chỉ nhờ Quốc gia bảo đảm cho cá nhân được hưởng một sự bảo
vệ tối thiểu về sinh mạng, của cải và quyền lợi. Còn Quốc gia thì không
chịu chấp nhận một sự hạn chế quan trọng nào cả, hoặc vì nó khá mạnh để
bất chấp mọi sự ngăn cản ý muốn của nó
, hoặc vì không có một siêu
quốc gia nào có thể bảo đảm cho nó một sự bảo vệ tối thiểu
, không có
một bộ luật nào, một luân lí quốc tế nào có đủ thực lực.
Ở cá nhân, lòng tự phụ gây ra các cuộc cạnh tranh; còn các dân tộc thì
tinh thần quốc gia đưa tới hoặc mưu thuật (ngoại giao) hoặc là chiến tranh.
Khi các quốc gia châu Âu đã trút bỏ được sự giám hộ của các giáo
hoàng
thì Quốc gia nào cũng khuyến khích tinh thần quốc gia, để hỗ trợ
cho lục quân hoặc hải quân. Khi một nước nào đoán trước sẽ có xung đột
với một nước khác thì chính quyền nước đó khêu trong lòng quốc dân ngọn
lửa oán ghét nước kia, rồi tìm ra những khẩu hiệu kích thích nỗi oán ghét
