Không một nhà khoa học nào ngày nay mà lại chấp nhận thuyết của thế
kỉ XVII về Quốc gia: Quốc gia sở dĩ thành lập là do một “khế ước xã hội”
kí kết giữa cá nhân với nhau hoặc giữa dân chúng và nhà vua. Có thể tin
rằng hầu hết các Quốc gia (nghĩa là những xã hội có một tổ chức chính trị)
đã được thành lập vì một nhóm nào đó đã thắng một nhóm khác rồi tiếp tục
dùng uy quyền để trị nhóm khác đó. Những mệnh lệnh của nhóm thứ nhất
thành những luật đầu tiên của cộng đồng mới thành lập ấy; những luật đó
cùng với các tục lệ của dân chúng tạo nên trật tự xã hội mới. Hiển nhiên là
nhiều Quốc gia ở châu Mĩ La tinh đã thành lập theo cách ấy. Khi bọn chủ
nhân tổ chức sự làm việc của bọn bề tôi để lợi dụng, khai thác một nguồn
lợi thiên nhiên nào (chẳng hạn những con sông ở Ai Cập, ở châu Á) thì sự
dự tính, dự trữ về kinh tế tạo nên một cơ sở khác cho nền văn minh. Một
tình trạng khẩn trương nguy hiểm giữa người cầm quyền và kẻ bị trị chắc
đã kích thích sự hoạt động tinh thần và cảm xúc của các bộ lạc nguyên thủy
tới một mức quá cái độ thường ngày [do đó mà có sự tiến bộ]. Sự tiến bộ
cũng có thể phát sinh do bất kì một sự thay đổi nào của hoàn cảnh khiến
con người phải phản ứng lại
, chẳng hạn một cuộc ngoại xâm hoặc một
cơn nắng hạn kéo dài; nếu là ngoại xâm thì người ta cải thiện nghệ thuật võ
bị, nếu là nắng hạn thì người ta đào các kênh dẫn nước vô ruộng.
Chúng ta thử xét vấn đề sâu hơn nữa và tự hỏi tại sao một phản ứng cần
thiết có lúc xảy ra, có lúc không xảy ra. Đây là lời đáp: cái đó là do có hay
không có những cá nhân có óc sáng tạo, sáng kiến, sáng suốt và cương
quyết (có thể gọi như vậy là thiên tài), có khả năng phản ứng một cách hiệu
quả với một tình thế mới (và có thể gọi như vậy là thiên tài), có khả năng
phản ứng một cách hiệu quả với một tình thế mới (và có thể gọi như vậy là
trí tuệ minh mẫn). Nếu chúng ta lại tự hỏi làm sao có được những cá nhân
như vậy thì chúng ta phải rời phạm vi sử học mà bước qua phạm vi tâm lí,
sinh lí, ảnh hưởng của hoàn cảnh và tác động bí mật của các nhiễm sắc thể
(chromosome)
. Dù sao thì một phản ứng hiệu quả (như phản ứng của
Mĩ năm 1917, 1933 và 1941)
