làm áp lực nặng nề hơn. Nhưng rốt cục hai vua Trần rời bỏ kinh thành để
lấy thế chuẩn bị phản công. Di chuyển linh động bằng thuyền giúp hai vua
Trần thoát tay giặc, vào được Thanh Hoá sau lưng Toa Đô, lập căn cứ
chống trả ngay trên đất địch quân vừa tràn qua. Di chuyển theo thuyền bè
khiến cho binh tướng Trần có cơ hội đánh giặc mà không phải giữ đất như
khi Trần Hưng Đạo thua ở Vạn Kiếp rồi cũng trở lại đó với lực lượng lớn.
Cho nên cuối cùng những trận thắng quyết định cũng là trên bờ sông nước:
Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương, Vạn Kiếp, rồi Tây Kết. Những trận
thắng trên đường Nguyên rút quân với các thủ lĩnh địa phương giữ đất
mình có thể coi như trả thù cho những thất bại khi bị tấn công. Thoát Hoan
rút khỏi Thăng Long (10-6-1285) bị chận đánh trên đường về, tướng chết
binh tan, còn Toa Đô chậm chân bị giết chỉ có Ô Mã Nhi thoát trên một
chiếc thuyền để lần sau quay trở lại đối đầu với số mệnh của người chiến
binh. Thế là quân Nguyên qua Đại Việt có hơn nửa năm, kết thúc trận bại
chiến lần thứ hai.
Cuộc chiến ở Đại Việt vì liên hệ với đất Chiêm Thành nên sự kết
thúc ở đây cũng giải toả được áp lực cho vùng đất phía nam. Các toán quân
còn lại ở đấy cũng được lệnh rút lui để Hốt Tất Liệt chuyên chú vào trận
báo thù tiếp theo, thực hiện chỉ một mũi nhọn đi thẳng chiếm đất, gọn ghẽ
hơn.
Hốt Tất Liệt “gác việc (đánh) Nhật Bản, chuyên việc Giao Chỉ,”
cho quân viễn chinh Đại Việt về được nghỉ ngơi, đồng thời ra lệnh bổ sung
quân số cho Thoát Hoan. Công cuộc tiến đánh do đó được chuẩn bị ráo riết
trong năm 1286 kéo dài qua năm 1287. Quân số lớn đã đành mà lần này
còn chú trọng đến quân thuỷ nhiều vì kinh nghiệm đã thấy sự quan trọng
của thuỷ chiến ở lần trước. Quân đi, không phải mượn đường đến Chiêm
Thành mà là chiếm đóng nên có cả một bộ máy hành chính của người Việt
đầu hàng được xếp đặt sẵn cho những người quản lí đến tận phủ, lộ. Trần
muốn hoà hoãn đã thả tù binh, sai sứ cầu hoà nhưng đều bị giữ lại. Thế là
Trần cũng phải chuẩn bị chiến đấu tiếp.
