Xã hội Tây Phương từ nhiều thế kỉ trước đã tạo ra một tầng lớp
người phiêu lưu đi tìm quyền bính, tiền bạc ở nước ngoài. Một số người
thực hiện được, tuy có người không tránh gặp kết cục thảm thương, nhưng
tăm tiếng về khả năng của người Âu, về kĩ thuật cao cấp của họ là điều
không thể phủ nhận. Cho nên khi Bá Đa Lộc mở lời kêu gọi là có nhiều
người sẵn sàng đáp ứng. Ngay trận Ngã Bảy 1783 đã có người Bá Đa Lộc
giới thiệu, Emmanuel, chống giữ tàu cho đến chết, được ghi vào sử sách
nhà Nguyễn. Vì thế trong thời gian kiến thiết Gia Định, Nguyễn Ánh đã thu
nhận được hàng loạt người đủ mọi lãnh vực: chiến đấu, tổ chức phòng thủ,
thầy thuốc, vừa đánh nhau vừa đi buôn kiếm thêm, lôi kéo cả các ông quan
của Nguyễn Ánh tham gia vào vòng trao đổi khu vực. Tính tổng cộng
những người đến rồi đi thì Gia Định từng dung chứa khoảng 140 sĩ quan và
80 lính Pháp. Trong số phục vụ còn có người Anh, Irlandais. Người lằng
nhằng ghi chép dài dòng nhất là Ba-la-di / L. Barizy. Ông Tín / Ô-li-vi /
Alexis Olivier de Puynamel, binh nhì trên tàu La Dyade 1788 khi trốn đầu
Nguyễn Ánh ở Côn Lôn, đã xây thành Gia Định năm 1790 mà công trình
hẳn là có sự tham gia của Cai đội Thạch Oai hầu / Le Brun. Những người
thân cận về sau được mang họ chúa. Họ thay phiên nhau điều khiển các tàu
chiến đặc biệt, thân bọc vỏ đồng. Thầy thuốc của Nguyễn Ánh là Đa-đột /
Jean Marie Dayot, nguyên chủ tàu Adélaid 1786, qua trông coi tàu Đồng
Nai (1792). Lê (chắc là Nguyễn) Văn Lăng / De Forcan coi tàu Bằng Phi
(1801). Ba-nê-ô Nguyễn Văn Thắng / Jean Baptiste Chaigneau có mặt ở
Việt Nam sau rốt, thay Dayot trông coi tàu Long Phi (1801). Nguyễn Văn
Chấn / Philippe Vannier coi chiếc Phụng Phi (1801) cùng làm quan dưới
triều Nguyễn với Chaigneau.
Cũng không nên quên các ngoại nhân khu vực khác chen chân vào
vòng tranh chấp. Cũng là người Việt nhưng khác phe, là những người văn
học từ Đàng Ngoài vào đầu quân Gia Định như Đặng Trần Thường,
Nguyễn Bá Xuyến… không chừa cả những người vốn là phản thần ở đó
(1778): Nguyễn Kim Phẩm, Trần Xuân Trạch rồi sẽ đi vào miếu Công thần
của Nguyễn. Những người Miên trên vùng Gia Định, hoặc đi hẳn vào quân
