dân chúng và lãnh chúa địa phương xây cất nên. Không biết các nhà khảo
cổ Việt Nam hiện nay có lưu ý để tìm kiếm “cố cung” ấy hay không.
Trường hợp “quên” của người Hán cũng xuất hiện với người Việt về
sau khi các quan cai trị đã ra đi mang Lạc Vương theo gót chân họ. Hùng
Vương trở lại nổi bật trong lịch sử độc lập Việt và càng lúc càng có uy thế
hơn khi một dòng vua gốc man từ Thanh Hoá đến cai trị khiến cho nho sĩ
trung châu Ngô Sĩ Liên thấy không có gì phải ngượng ngùng khi đưa một
lãnh chúa man vào làm tổ nước Việt của ông, công việc hợp với tính chất
xưng tụng vị chủ tể như đúng với vai trò thần tử phải có, chưa kể là do sức
ép từ tập đoàn Mường Thái đang cai trị trên thành phần tập đoàn trung châu
yếu thế của ông.
Các sử gia Việt Nam ngày nay thường ghép “Thời đại Hùng
Vương” với nền văn minh Đông Sơn, điều này thì cũng không gây tranh cãi
lớn nếu không có ý tưởng Bốn ngàn năm văn hiến níu kéo vào. Muốn sử
dụng từ “văn minh” cho giai đoạn Đông Sơn hẳn phải là nhìn từ những vật
dụng cao cấp: vũ khí có trang trí, mang hình tượng người, thú dùng cho tế
lễ hay để chứng tỏ uy thế một cấp bực quản lí vùng như đã nói. Và trống
đồng. Trống đồng thấy nhiều nhất qua chứng tích sau trận thắng năm 43
của Mã Viện. Dù có đi tìm những ảnh hưởng từ bên ngoài vào thì dấu vết
địa phương cũng nổi bật trên trống đồng, ví dụ trong khi trống đồng Vân
Nam rườm rà với các khuôn tượng thì trống Việt phía nam tinh tế với các
vành trang sức. Tất nhiên không thể bỗng nhiên người ta đúc ngay được
một tuyệt phẩm của một dòng trống cao cấp bởi phải trải qua nhiều giai
đoạn thử nghiệm, sáng tạo. Thế mà ngay trên trống Ngọc Lũ đã thấy khắc
đến 15 trống loại 1 rồi, điều đó có nghĩa là không thể biết khoảng thời gian
bao lâu từ lúc có trống đồng nói chung đến trống Ngọc Lũ. Nhưng không
nên có ảo tưởng tìm lại được nguyên mẫu vì tự thân của tiến bộ người ta đã
loại trừ những vật dụng xấu, kém một khi có các vật phẩm cao cấp hơn.
Thêm nữa, đồng là hiếm thì không thể lấy nguyên liệu mới đúc trống mới
mà phải lấy ngay trên các trống xấu, cũ. Lối phân loại của Heger chỉ xác
