mang dấu ấn phiên âm khúc mắc như Bật Xuế Bạt Ma, Cao Thú Luật Đà
La Bạt Ma… chứ không chỉ Phạm… Phạm… như trước nữa.
Do tình hình phát triển đó mà Lâm Ấp sẽ có tình trạng chuyển đổi
trung tâm quyền lực, đương cự hoặc cử người giao tiếp với Trung Hoa để
các sử quan nơi này đặt những tên khác nhau: Hoàn Vương, Chiêm Thành
tiếp theo, không nệ rằng trong nước họ đã có tên Champa ghi trên bia đá
Mĩ Sơn III (657). Diễn biến trong giai đoạn đầu thành lập một nước mang
dấu vết ảnh hưởng Ấn Độ như thế, xuất phát ngay từ bên trong đế quốc
Hán chỉ còn lại trong sử Việt về sau, là những cuộc tranh chiến cướp phá
của đôi bên, không cho thấy ảnh hưởng gì đến phần thuộc địa còn lại, ví dụ
xem chúng có cản trở tiến trình Hán hoá trên đất Việt hay không? Những
ảnh hưởng đó qua giai đoạn khác, giữa những tranh chiến của hai thành
phần nối tiếp – Chiêm Thành và Đại Việt – sẽ xuất hiện rõ ràng hơn, cho
thấy chúng đã thực sự ăn sâu vào trong xã hội của Đại Việt, Việt Nam ngày
nay.
Bên kia Đế quốc Hán: Phù Nam đi sâu vào
đường giao tiếp Ấn
Biên giới phía nam Nhật Nam mù mờ như thế nào thì giới hạn
quyền lực lãnh thổ của vùng được xác định là của Chiêm Thành và nước
Phù Nam cũng mù mờ như thế ấy. Có cái bia ở làng Võ Cạnh gần Nha
Trang được tranh cãi lâu ngày xem nó là của bên nào trong hai nước mang
tính Ấn ở phía nam Việt Nam này. Rốt lại điều giải thích mới nhất cho biết
nhân danh Sri Mara được trưng dẫn trên bia là bắt chước theo lối tự nhận
của một dòng vua thuộc Nam Ấn Độ, và bia có vẻ thuộc cuối thế kỉ III đầu
thế kỉ IV, nghĩa là không thể chứng minh được có dính dấp gì đến hai hệ
thống chính trị kia. Bia Võ Cạnh chỉ chứng tỏ một điểm vươn tới của ảnh
