Chưa phải là bọn Đức đang đến mà mới chỉ là MỘT gã người Đức:
người đầu tiên. Cả làng, sau những cánh cửa ra vào đóng kín, qua những
khe cửa chớp khép hờ hay từ ô cửa sổ nhỏ của một căn gác xép áp mái,
nhìn gã đi đến. Gã dừng xe mô tô lại trên quảng trường vắng ngắt; hai tay
gã đeo găng; gã mặc quân phục màu xanh lục, đội một chiếc mũ mà dưới
vành lưỡi trai của nó, khi gã ngẩng đầu lên, người ta nhận thấy một khuôn
mặt hồng hào, gầy guộc, gần như trẻ con. “Hắn trẻ quá!” đám đàn bà thì
thầm. Tuy không nhận thức rõ, nhưng họ đã chuẩn bị để nhìn thấy một thứ
Ngày Tận Thế nào đó, một con quỷ kỳ lạ và khủng khiếp nào đó. Gã nhìn
xung quanh và tìm kiếm ai đó. Thế là ông chủ hiệu thuốc lá, người đã từng
tham gia cuộc chiến tranh năm 14 và đeo huân chương chiến tranh cùng
huy chương quân đội ở mặt trong chiếc áo vest cũ màu xám của mình, đi ra
khỏi cửa hiệu và tiến về phía kẻ địch. Trong một khoảnh khắc, hai người
đứng yên, mặt đối mặt, không nói năng gì. Rồi gã Đức giơ điếu thuốc ra và
xin lửa bằng một thứ tiếng Pháp tồi. Ông chủ hiệu thuốc lá trả lời bằng một
thứ tiếng Đức tồi vì ông đã từng tham gia cuộc chiếm đóng hồi năm 18, tại
Mayence. Không khí im lặng đến mức (cả làng nín thở) người ta nghe thấy
từng lời một của họ. Gã Đức hỏi đường. Ông Pháp trả lời, rồi đánh bạo hỏi:
- Có phải đã ký kết đình chiến rồi không?
Gã Đức dang tay.
- Chúng tôi vẫn chưa biết. Chúng tôi hy vọng thế, - gã nói.
Và âm thanh rất con người của câu nói ấy, cái cử chỉ ấy, tất cả những thứ
ấy chứng minh rõ mồn một rằng họ đang tiếp xúc không phải là với một
con quỷ khát máu mà là với một người lính như những người lính khác,
điều đó đột nhiên phá vỡ tảng băng giữa dân làng và kẻ địch, giữa người
nông dân và kẻ xâm lăng.
- Hắn không có vẻ độc ác nhỉ, - đám đàn bà thì thầm.
Gã đưa tay lên mũ, nhưng không cứng nhắc, đồng thời mỉm cười, với
một cử chỉ lưỡng lự, dở dang, không hẳn là một lối chào nhà binh và cũng
chẳng phải là kiểu chào của một thường dân khi từ biệt một người khác. Gã
ném ánh mắt thoáng qua tò mò về phía những ô cửa sổ đóng kín. Mô tô
khởi động và mất hút. Những cánh cửa liền nối nhau mở ra, cả làng đi ra
