quảng trường và vây quanh ông chủ hiệu thuốc lá, ông này đứng lặng, tay
đút túi quần, lông mày cau lại, mắt nhìn xa xăm. Gương mặt ông lộ rõ
những nét mâu thuẫn: nhẹ nhõm vì mọi thứ đã kết thúc, buồn bã và tức giận
vì mọi thứ đã kết thúc theo cách này, những kỷ niệm về quá khứ, nỗi lo sợ
về tương lai; tất cả những tình cảm ấy dường như cũng được phản ánh trên
nét mặt của những nguời khác. Phụ nữ thì lau những đôi mắt đẫm lệ; đàn
ông thì lặng lẽ giữ nguyên vẻ bướng bỉnh và cứng rắn. Lũ trẻ, sau một lát
lãng khỏi những trò chơi, lại trở về với những viên bi và trò nhảy lò cò của
chúng. Bầu trời rực lên một thứ ánh sáng rạng rỡ và ánh bạc; như thường
xảy ra vào giũa một ngày rất đẹp trời, một làn hơi nước khó nhận thấy, nhẹ
nhàng và lấp lánh ngũ sắc, lơ lửng trong không khí và tất cả những sắc màu
tươi mát của tháng Sáu được trau chuốt bởi làn hơi nước đó, dường như
phong phú hơn và dịu nhẹ hơn giống như những sắc màu mà ta nhìn thấy
qua lăng kính của nước.
Hàng giờ trôi qua yên ả. Ô tô trên đường ít hơn. Những chiếc xe đạp vẫn
lao vun vút như bị cuốn đi bởi cơn gió cuồng nộ đã thổi một tuần nay từ
phía Tây-Bắc tới và kéo theo với nó những con người khốn khổ này. Một
lát sau - cảnh tượng gây sửng sốt - một vài chiếc ô tô xuất hiện ở phía
ngược lại với hướng đi của chúng từ tám ngày nay; chúng đang quay trở về
phía Paris. Nhìn thấy cảnh ấy, người ta thực sự tin rằng mọi thứ đã kết thúc.
Ai nấy trở về nhà mình. Lại nghe thấy tiếng lách cách của bát đĩa mà các bà
nội trợ đang rửa trong bếp, tiếng bước chân nhẹ nhàng của một bà già bé
nhỏ mang cỏ đến cho lũ thỏ, và có cả tiếng hát của một bé gái đang bơm
nước. Lũ chó ẩu chiến, lăn trong đất bụi.
Đang là buổi tối, một hoàng hôn tuyệt đẹp, một thứ không khí trong suốt,
một màn tối màu lam, một làn ánh sáng cuối cùng của mặt trời đang lặn
vuốt ve những bông hồng và tiếng chuông nhà thờ gọi các tín đồ đi cầu
nguyện, thì ngoài đường xuất hiện và vang dần lên một thứ tiếng ồn không
giống như âm thanh những ngày vừa qua, trầm đục, chắc chắn, tiếng gầm
ấy dường như cứ từ từ tiến đến, nặng nề và không lay chuyển được. Những
chiếc xe tải đang lăn bánh về hướng làng. Lần này, đúng là bọn Đức đang
đến. Khi các xe tải dừng lại ở quảng trường, những người trên xe đi xuống;
