sốt. Nào, không thể như thế được đâu... Có những điều không thể được...
Có ai đó đã nói về Sedan nhỉ? Đó là năm 1870, đó là ở phía đầu trang,
trong một cuốn sách Lịch sử có bìa bọc vải màu hung đỏ mà anh vẫn còn
nhìn thấy. Đó là... Anh từ tốn đọc nhấn giọng từng từ: “Sedan, cuộc bại trận
ở Sedan, trận đánh thảm hại ở Sedan đã quyết định số phận của cuộc
chiến...” Trên tường, hình ảnh trong bức lịch, người lính tươi cười và hồng
hào kia với hai cô gái Alsace để lộ những đôi tất dài màu trắng của họ.
Phải, đó là giấc mơ, là quá khứ, còn anh thì... Anh bắt đầu run lẩy bẩy và
nói: “Cám ơn, không sao đâu, cám ơn, không cần phải vậy đâu...”, trong
khi người ta luồn xuống dưới chăn và đặt lên đôi chân nặng nề và cứng đờ
của anh một cái cục tròn nóng.
- Tối nay anh có vẻ khá hơn đấy.
- Tôi cảm thấy khá hơn, - anh trả lời.
Anh hỏi mượn một cái gương và mỉm cười khi thấy trên cằm mình đã
mọc một vành râu quai nón màu đen.
- Ngày mai tôi phải cạo râu mới được...
- Nếu anh có sức. Anh muốn làm đẹp vì ai thế?
- Vì các cô.
Các cô gái cười rồi lại gần anh. Các cô tò mò muốn biết anh từ đâu đến,
anh đã bị thương ở đâu. Thỉnh thoảng, cảm thấy áy náy, các cô ngừng nói.
- Ôi! Không nên để cho bọn em tán chuyện... như vậy sẽ làm cho anh
mệt đấy... Rồi bọn em sẽ bị mắng mất thôi... có phải anh tên là Michaud?...
Jean-Marie?
- Đúng vậy.
- Anh là người Paris à? Anh làm nghề gì vậy? Anh là công nhân à? Mà
không! Nhìn tay anh là em biết. Anh là viên chức hay có lẽ là công chức?
- Chỉ là sinh viên thôi.
- A! Anh học à? Tại sao vậy?
- Quả thật, - anh vừa nói vừa suy nghĩ, - tôi cũng tự hỏi như thế đấy.
Thật kỳ cục... anh và các bạn anh đã học, đã trải qua và đỗ được các kỳ
thi, giành được các bằng cấp, trong khi biết rõ rằng điều đó là vô ích, chẳng
dùng làm gì được bởi vì có thể sẽ có chiến tranh. Tương lai của họ đã được
