vừa lẩm bẩm với vẻ u ám vừa nhìn bà em họ Craquant của mình, người có
cậu con trai duy nhất đã kiếm được một chỗ yên ổn trong lực lượng phòng
thủ thụ động ở Toulouse. - Odette ơi, tim chị chảy máu, em biết là chị chỉ
sống vì các con của chị, chị là người mẹ, chỉ là mẹ mà thôi (bà Craquant,
thời trẻ vốn là người sống dễ dãi, cúi đầu xuống), nhưng chị thề với em,
niềm tự hào mà chị cảm thấy khiến cho chị quên đi nỗi tang tóc của mình.
Và vươn thẳng người kiêu hãnh, đầy phẩm cách, cảm thấy như tấm khăn
tang đã đung đưa trên mình, bà tiễn bà em họ ra đến tận cửa, bà này thở dài
kính cẩn:
- Ôi! Chị là một người đàn bà La Mã thực sự.
- Chỉ là một người đàn bà Pháp tốt thôi, - bà Péricand vừa nói bằng một
giọng khô khan vừa quay lưng đi.
Những lời nói này đã làm dịu đi đôi chút nỗi đau buồn dữ dội và sâu sắc
của bà. Bà luôn luôn tôn trọng Philippe và trong chừng mực nào đó bà đã
hiểu rằng ông không thuộc thế giới này, bà biết ông đã từng mơ ước đến sứ
mệnh truyền giáo và, nếu như ông từ bỏ điều ấy, thì đó là do một sự nhún
nhường tế nhị, ông đã chọn cách phụng sự Chúa bằng công việc khó khăn
nhất đối với mình: tuân thủ những nghĩa vụ hết sức thường ngày. Bà tin
tưởng chắc chắn rằng con trai bà đang ở bên Đức Jesus. Khi bà nói như vậy
về ông bố chồng của mình, trong thâm tâm bà lại có một mối ngờ vực
khiến bà phải tự trách mình, thế nhưng... về Philippe thì:
“Mình nhìn thấy điều đó như thể là mình ở đấy!” bà nghĩ. Phải, bà có thể
tự hào về Philippe và ánh chói lọi của linh hồn ông đã lan sang đến bản
thân bà. Nhưng cái lạ lùng nhất lại là điều diễn ra trong bà đối với Hubert,
cái thằng Hubert bị những điểm 0 ở trường trung học, cái thằng gặm móng
tay, cái thằng Hubert tay vấy mực, mặt phúng phình, cái miệng rộng tươi
tắn. Hubert, chết như một người anh hùng, điều đó... thật khó tưởng
tượng... Khi bà kể cho những người bạn đầy xúc động của mình nghe về
cuộc ra đi của Hubert (tôi đã cố giữ nó lại, tôi đã thấy rõ là không thể làm
được điều ấy. Đó là một đứa trẻ, nhưng là một đứa trẻ trung hậu, và nó đã
ngã xuống vì danh dự của nước Pháp). Giống như Rostand
) đã nói:
“Càng đẹp hơn nhiều khi đó là điều vô ích”. Bà tái tạo lại quá khứ. Bà có
