cảm giác như quả thực trước đây bà đã từng nói những lời đầy kiêu hãnh
này, và bà đã gửi con trai mình ra mặt trận.
Nîmes, cho đến trước lúc này vẫn đánh giá bà không phải là không gay
gắt, giờ đây lại cảm thấy một sự quý mến gần như là dịu dàng đối với
người mẹ đau khổ ấy.
- Chúng ta sẽ có được cả thành phố ngày hôm nay, - cụ bà Craquant thở
dài nói với một vẻ thỏa mãn u sầu.
Đó là ngày 31 tháng Bảy. Vào lúc mười giờ sẽ phải cử hành buổi lễ cầu
nguyện cho những người đã qua đời trong đó ba cái tên đã được thêm vào
một cách thật bi thảm.
- Ôi! Mẹ ơi, thế thì được cái gì nào? - bà con gái của cụ trả lời, nhưng
không thể biết được những lời nói này của bà có ý chỉ một niềm an ủi như
vậy là hão huyền hay có ý đánh giá thấp những người đồng hương của
mình.
Thành phố chói chang dưới ánh mặt trời gay gắt. Trong những khu phố
đông dân, một cơn gió âm ỉ và khô hanh lay động những tấm mành làm
bằng những hạt cườm màu treo trên các ngưỡng cửa. Ruồi đốt, trời như sắp
có giông. Nîmes, thông thường vẫn im ắng vào thời kỳ này trong năm, giờ
đông nghịt người. Những người tị nạn đã tràn vào đây giờ vẫn còn đó, họ
phải lưu lại vì thiếu xăng và vì đường ranh giới trên sông Loire đã tạm thời
bị đóng. Các đường phố và quảng trường biến thành những bãi đậu ô tô.
Không còn phòng trống nào. Đến tận giờ, người ta vẫn ngủ ở ngoài đường
và một bó rơm, dùng thay giường, trở thành đồ xa xỉ. Nîmes tự hào vì đã
làm nghĩa vụ của mình và còn làm hơn cả nghĩa vụ của mình đối với những
người tị nạn. Thành phố đã dang tay đón họ, đã ôm họ vào lòng. Không có
một gia đình nào mà lại không tỏ lòng hiếu khách đối với những kẻ khốn
khổ. Chỉ đáng tiếc là tình trạng này lại kéo dài quá mức. Có vấn đề về tiếp
phẩm và cũng không nên quên - dân Nîmes nói - rằng tất cả những người tị
nạn tội nghiệp bị kiệt sức vì đi đường này sẽ là nạn nhân của những dịch
bệnh khủng khiếp nhất. Cho nên, bằng những lời ẩn ý, qua con đường báo
chí, và với một cách ít che đậy hơn, một cách phũ phàng hơn là qua miệng
