ấy sẽ tưởng là tôi chết. Tôi bảy mươi tuổi rồi, ông ơi, và bà ấy thì sáu mươi
tám tuổi. Chúng tôi chưa từng xa nhau bao giờ.
Cụ lấy chiếc ví ra bằng bàn tay run rẩy.
- Tôi sẽ đưa ông một ngàn franc.
Và trên gương mặt cụ, gương mặt lương thiện và giản dị của một người
Pháp trung lưu, lộ rõ nỗi hổ thẹn vì lần đầu tiên trong đời đã phải đưa hối
lộ, và có cả nỗi đau khổ vì phải chia tay với tiền bạc của mình, nhưng
người gác cổng từ chối tờ bạc đang chìa ra.
- Tôi đã nói với ông là không thể được mà, thưa ông. Ông thử vào trong
thành phố xem.
- Trong thành phố ấy à? Nhưng tôi ở đó lại đây đấy, ông ơi! Tôi đã gõ
tất cả các cánh cửa từ lúc năm giờ sáng tới giờ. Người ta đuổi tôi đi như
một con chó! Tôi có phải là loại vô danh tiểu tốt đầu. Tôi là giáo sư vật lý ở
trường trung học Saint-Omer. Tôi có huy chương.
Nhưng rốt cuộc nhận ra là người gác cổng đã không còn nghe mình từ
lâu và đã quay lưng lại với mình, cụ cầm lên cái hòm nhỏ mà lúc trước cụ
để rơi xuống đất và hẳn là trong đó có các hành lý của cụ, và cụ lặng lẽ bỏ
đi. Bác gác cổng giờ đây phải vật lộn với bốn phụ nữ Tây Ban Nha mặt
đánh phấn, tóc đen. Một trong số các bà này bám chặt vào tay bác ta.
- Một lần trong đời thì còn được, nhưng hai lần thì thật là quá quắt, - bà
ta kêu lên bằng một thứ tiếng Pháp tồi với một giọng khàn khàn và mạnh
mẽ, - đã phải trải qua chiến tranh ở Tây Ban Nha rồi, chạy trốn sang Pháp
và lại rơi vào đó, thật quá quắt!
- Nhưng, thưa bà, tôi thì tôi chẳng thể làm gì trong chuyện này được cả!
- Ông có thể cho tôi một căn phòng!
- Không thể được, thưa bà, không thể được!
Người đàn bà Tây Ban Nha tìm một câu đáp lại thật gay gắt, một câu rủa,
mà không tìm ra, bà ta tức nghẹn đi mất một lát rồi quát vào mặt người gác
cổng:
- Này, ông không phải là người!
- Tôi ấy à? - bác gác cổng thốt lên, đột ngột mất đi sự thản nhiên nghề
nghiệp của mình và chồm lên trưóc sự lăng nhục. - Bà đã chửi rủa tôi xong
