uống trong sân trường, thân trên và đùi để trần, đeo một thứ như cái khố
ấy! Ỏ lớp nữ sinh lớn, người ta đành phải đóng hết các cửa sổ nhìn ra đúng
cái sân ấy lại, để lũ trẻ con khỏi nhìn thấy... cái mà chúng không nên nhìn.
Trời nóng như thế này, bà thử nghĩ xem như vậy có dễ chịu không chứ!
Bà ta thở dài: hoàn cảnh của bà rất tế nhị. Hồi đầu chiến tranh, bà tỏ ra
nồng nàn yêu nước và chống Đức, không phải vì bà ghét người Đức hơn
những người ngoại quốc khác (bà gộp tất cả bọn họ vào trong cùng một thứ
tình cảm ghê tởm, ngờ vực và khinh miệt), nhưng trong lòng yêu nước và
sự bài Đức, cũng như trong sự bài Do Thái và trong sự sùng kính đối với
thống chế Pétain sau này, có một cái gì đó cường điệu khiến bà rung động.
Năm 39, trước một cử tọa gồm các xơ ở bệnh viện, các bà ở thị trấn và các
bà chủ trang trại giàu cò, bà đã thực hiện một loạt bài nói chuyện đại chúng
về chủ đề tâm lý học theo học thuyết Hitler, trong đó bà mô tả tất cả người
Đức, không ngoại lệ, bằng đường nét của những kẻ điên khùng, bạo dâm và
tội phạm. Ngay sau cuộc tháo chạy, bà đã kiên trì giữ thái độ ấy, vì phải có
một đầu óc mềm dẻo và linh hoạt, điều mà bà vẫn thiếu, thì mới có thể trở
mặt nhanh đến thế được. Hồi đó, đích thân bà đã đánh máy và phân phát
trong làng hàng chục bản những lời tiên đoán nổi tiếng của nữ thánh Odile,
vị thánh đã báo trước việc người Đức bị hủy diệt vào cuối năm 1941.
Nhưng thời gian đã trôi qua; năm ấy đã kết thúc; người Đức vẫn còn đó, và
thêm nữa, ông tử tước, do được cử làm xã trưởng, đã trở thành quan chức
và buộc phải tuân theo quan điểm của chính phủ: mà chính phủ thì mỗi
ngày một nghiêng hơn về cái chính sách được gọi là hợp tác. Thành thử,
hàng ngày bà De Montmort thấy mình buộc phải ôn hòa khi nói về các sự
kiện. Lần này cũng thế, bà nhớ ra rằng bà không nên biểu lộ những tình
cảm xấu đói với người thắng trận và bà bèn nói với vẻ khoan dung (vả lại,
phải chăng Chúa Jésus không dạy là phải yêu kẻ thù?):
- Kể ra thì tôi cũng hiểu việc họ mặc đồ nhẹ sau những cuộc tập trận mệt
nhọc. Dù sao đi nữa, đó cũng là những con người như những người khác
thôi.
Nhưng bà Angellier không chịu theo bước bà tử tước trong chuyện này.
