- Tôi có ba anh trai. Một người đã bị giết trong chiến dịch Ba Lan, một
người bị giết cách đây một năm, đúng lúc chúng tôi tiến vào nước Pháp.
Người thứ ba đang ở châu Phi.
- Điều đó thật rất buồn, đối với cả vợ ông nữa...
- Ồ! Vợ tôi... Vợ tôi sẽ nguôi ngoai thôi. Chúng tôi cưới khi còn rất trẻ;
lúc ấy chúng tôi gần như còn là trẻ con. Bà nghĩ thế nào về những cuộc hôn
nhân được quyết định sau mười lăm ngày kết bạn, dạo chơi lang thang trên
các bờ hồ?
- Tôi chẳng biết gì hết cả! Ở Pháp người ta không lấy nhau như vậy.
- Nhưng dù sao cũng không giống như ngày xưa chứ, như cái thời mà
người ta lấy nhau sau hai cuộc tiếp xúc tại nhà bạn bè của gia đình, như
trong tác phẩm của Balzac của các vị?
- Có lẽ không hoàn toàn như vậy, nhưng cũng không khác nhiều lắm
đâu, ít ra là ở tỉnh lẻ...
- Mẹ tôi đã khuyên tôi đừng cưới Édith. Nhưng lúc ấy tôi yêu. Ach,
Liebe... Lẽ ra phải có thể cùng nhau lớn lên, già đi... Nhưng rồi xảy ra chia
ly, chiến tranh, các thử thách, và ta thành ra gắn bó với một cô bé mãi mãi
mười tám tuổi, trong khi bản thân ta thì...
Hắn giơ hai cánh tay lên, thả rơi xuống.
- Có lúc mười hai và có lúc một trăm tuổi...
- Ổ! Ông cứ nói quá lên.
- Không đâu, người lính vẫn là trẻ con ở một số khía cạnh, và ở những
khía cạnh khác thì hắn thật già nua, thật già nua... Hắn không có tuổi nữa.
Hắn là kẻ đương thời với những thứ cổ xưa nhất trái đất, với vụ Cain giết
Albert, với những bữa tiệc của bọn ăn thịt người, với thời đại đồ đá... Thôi,
chúng ta đừng nói về những chuyện này nữa. Vậy là tôi bị giam hãm ở đây,
trong cái nơi như một nấm mộ này... Nhưng không!... Một nấm mộ trong
một nghĩa địa làng quê, đầy hoa, chim chóc và những hình bóng xinh đẹp,
nhưng vẫn là một nấm mộ... Làm sao bà lại có thể sống ở đây cả năm được
nhỉ?
- Trước chiến tranh, thỉnh thoảng chúng tôi cũng đi chơi...
