BẢN GIAO HƯỞNG PHÁP - Trang 345

hoặc moóc-phin. Trong bóng tối, trong im lặng, bà tái tạo lại quá khứ; bà
khai quật những khoảnh khắc mà chính bà từng tưởng rằng đã bị lãng quên
mãi mãi; bà đào bới lên những kho báu; bà tìm lại được những lời nói nào
đó của con trai bà, những âm điệu nào đó trong giọng nói của nó, những cử
chỉ nào đó của đôi bàn tay nhỏ của nó, đôi bàn tay mũm mĩm của đứa bé
con mà, quả thực, chỉ trong một giây, đã xóa bỏ được thời gian. Đó không
còn là trí tưởng tượng nữa mà là chính hiện thực đã được trả lại cho bà
trong cái phần bất diệt của nó, bởi lẽ không gì có thể khiến cho tất cả những
điều đó không xảy ra được. Sự vắng mặt, thậm chí cả cái chết nữa, cũng
không có khả năng xóa nhòa quá khứ; một cái tạp dề màu hồng mà con trai
bà đã từng đeo, cử chỉ của nó khi nó vừa khóc vừa chìa ra cho bà bàn tay
mình bị cây tầm ma đâm phải, tất cả những thứ đó đã từng tồn tại và bà có
quyền hạn, một khi bà còn sống, làm cho nó tồn tại trở lại. Chỉ cần có sự cô
đơn, bóng tối, và những đồ đạc xung quanh bà đây, những vật mà con trai
bà đã từng biết. Bà thay đổi những ảo giác của mình theo ý thích riêng. Bà
không bằng lòng với quá khứ; bà tính trước cả tương lai! Bà thay đổi hiện
tại theo ý muốn của mình; bà nói dối và tự lừa dối chính mình, nhưng vì
những dối trá của bà là sản phẩm của chính bà, nên bà yêu quý chúng. Có
những khoảnh khắc ngắn ngủi, bà hạnh phúc. Trong niềm hạnh phúc của bà
không còn những giới hạn mà hiện thực áp đặt nữa. Tất cả đều có thể, tất cả
đều trong tầm tay bà. Trước hết, chiến tranh đã kết thúc. Đó là xuất phát
điểm của giấc mơ, là cái đà nhún để từ đó lao về phía một niềm hạnh phúc
lớn vô hạn. Chiến tranh đã kết thúc... Đó là một ngày như mọi ngày khác...
Tại sao không phải là ngày mai nhỉ? Bà chẳng biết gì hết đến tận phút cuối
cùng; bà đã không đọc báo nữa, bà đã không nghe đài nữa. Điều đó bùng
nổ như một cú sét đánh. Một buổi sáng, khi xuống bếp, bà nhìn thấy
Marthe, mắt trợn ngược: “Bà chủ không biết à?” Chính bằng cách ấy bà đã
biết tin vua Bỉ đầu hàng, Paris bị chiếm, quân Đức đến, đình chiến... Thế
thì, tại sao lại không phải là tin hòa bình? Tại sao không? - “Thưa bà, hình
như kết thúc rồi! Hình như không có đánh nhau nữa, không có chiến tranh
nữa, các tù binh sắp trở về!” Chiến thắng của người Anh hay người Đức thì
có gì quan trọng đối với bà! Bà chỉ bận tâm đến con trai bà thôi. Người tái