17
Quân đội Đức đã ban lệnh trưng dụng ngựa: một con ngựa cái thời ấy giá
khoảng sáu mươi, bảy mươi ngàn franc; quân Đức trả (hứa trả) một nửa số
tiền này. Thời kỳ làm những công việc đồng áng nặng nhọc đang tới gần và
các nông dân cay đắng hỏi ông xã trưởng rằng họ làm sao mà xoay xở
được:
- Với những cánh tay của chúng tôi à?... Nhưng chúng tôi xin nói cho
ông rõ, nếu người ta không để cho chúng tôi làm việc, thì chính các thành
phố sẽ chết đói dấy.
- Nhưng, các bạn ơi, tôi thì có làm gì được đâu! - xã trưởng lầm bầm
nói.
Các nông dân dù cũng đã biết là quả thực xã trưởng chẳng làm gì được,
nhưng trong lòng họ vẫn thầm buộc tội ông ta. “Ông ta thì sẽ xoay xở được
thôi, ông ta sẽ thu xếp được, họ sẽ tuyệt nhiên chẳng đụng đến những con
ngựa chết tiệt của ông ta đâu!” Mọi thứ đều tồi tệ. Từ hôm trước, một đợt
gió bão thổi qua. Các khu vườn đã đầy ứ nước mưa; mưa đá đã tàn phá
ruộng đồng. Khi Bruno cưỡi ngựa ra khỏi nhà Angellier, vào buổi sáng, để
đi sang thành phố bên cạnh, nơi diễn ra cuộc trưng dụng, hắn nhìn thấy một
khung cảnh tan hoang, dập nát vì mưa rào. Những cây đoạn to dọc đường
bị lay dữ dội, chúng rên rỉ và gãy răng rắc như những cột buồm. Tuy vậy
Bruno lại có cảm giác nhẹ nhõm khi cưỡi ngựa phi nước đại trên đường;
bầu không khí lạnh lẽo, khắc nghiệt và tinh khiết này gợi cho hắn nhớ đến
khí trời miền Đông Phố. A! Khi nào hắn sẽ được gặp lại những bình
nguyên ấy, những thảm cỏ nhạt màu ấy, những đầm nước ấy, vẻ đẹp lạ
thường của bầu trời mùa xuân... những mùa xuân muộn màng của các xứ sở
phương Bắc... bầu trời màu vàng hổ phách, những đám mây xà cừ, những
cây bấc, những cây sậy, những khóm cây bulô hiếm hoi...? Khi nào hắn lại
được đi săn diệc và chim mỏ nhát? Hắn gặp trên đường đi của mình những
con ngựa và những người dắt ngựa đi, họ từ tất cả các làng, tất cả các thị
