là chiến tranh.” Cuối cùng thì đến lượt mẹ hắn cũng sẽ hiểu điều đó, bà
Angellier vừa lẩm bẩm, vừa bồn chồn nghịch chiếc vòng cổ tang, chiếc
vòng cổ bằng hạt huyền và gỗ mun mà bà đã đeo khi chồng bà chết.
Bà bất động cho đến tận buổi tối, như bị gắn chặt vào chỗ của mình, đưa
mắt dõi theo tất cả những người đi qua phố. Buổi tối... không một tiếng
động. “Không nghe thấy tiếng răng rắc nho nhỏ ở bậc cầu thang thứ ba, dấu
hiệu cho thấy Lucile đã đi ra khỏi phòng cô ta và xuống vườn, bởi các cánh
cửa thông đồng thì không kêu ken két lên đâu, nhưng cái bậc cầu thang cũ
kỹ trung thành kia thì báo cho ta biết,” bà Angellier nghĩ. “Không, không
nghe thấy gì cả. Bọn chúng đã đến với nhau rồi cơ à? Hay là phải muộn
hơn nữa?”
Đêm trôi qua. Một sự tò mò cháy bỏng xâm chiếm bà Angellier. Bà lẻn
ra khỏi phòng mình. Bà đến áp tai vào cửa phòng ăn. Chẳng có gì cả.
Không có một tiếng động nào phát ra từ phòng tên Đức. Lẽ ra bà có thể
nghĩ rằng hắn còn chưa về nếu như trước đó, vào buổi tối, bà không nghe
thấy một tiếng bước chân đàn ông trong nhà. Người ta không lừa được bà
đâu. Một sự hiện diện của đàn ông mà không phải là của con trai bà làm
cho bà bị xúc phạm; bà hít mùi thuốc lá lạ mà tái nhợt đi, đưa tay lên trán
như một người đàn bà đang cảm thấy khó ở. Hắn ở đâu, tên Đức kia? Ở gần
bà hơn thường lệ vì khói thuốc lá đang bay vào qua ô cửa sổ để mở. Có
phải hắn đang đi xem ngôi nhà? Bà hình dung hắn sắp rời khỏi đây, hắn
biết điều đó, hắn lựa chọn đồ đạc: chiến lợi phẩm của hắn. Bọn Phổ hồi
năm 70 lại chẳng ăn cắp những chiếc đồng hồ quả lắc đó sao? Bọn bây giờ
chắc cũng chẳng thay đổi mấy! Bà nghĩ đến những bàn tay báng bổ lục bới
tầng nóc, kho để đồ ăn dự trữ, và tầng hầm! Khi nghĩ kỹ, thì chính tầng
hầm là chỗ mà bà Angellier lo lắng trước tiên. Bà không bao giờ uống
rượu; bà nhớ là mình đã từng uống một ngụm sâm banh vào lễ ban thánh
thể đầu tiên của Gaston và trong lễ cưới của anh. Nhưng rượu có thể được
coi là một phần của gia tài, và với tư cách đó, nó là thiêng liêng, cũng giống
như tất cả những thứ được dành để tồn tại sau khi chúng ta chết. Thứ rượu
Châteaud’Yquem ấy, thứ rượu... bà đã nhận nó từ chồng bà để chuyển lại
cho con trai bà. Họ đã vùi những chai rượu tốt nhất vào trong cát, nhưng
