Một trong những nguyên mẫu là chính Tolstoy: có thể thấy bóng dáng nhà
văn trong những nhân vật tiêu biểu của ông như Pierre, Levin,
Nekhlyudov... Những con người của thế giới hiện thực trở thành những con
người của thế giới nghệ thuật. Đó là những âm vang, những tiếng vọng, là
những cây cầu nối thế giới tưởng tượng của Tolstoy với thế giới mà ông
đang sống: từng sự vật, từng con người đều tìm thấy sự phản chiếu của
mình trong thế giới sáng tạo của Tolstoy. Tolstoy là người yêu mến sự thật,
ông như người đi tìm kho quý trong thế giới hiện thực xung quanh ông.
Những nhân vật của ông là có thực, nhưng chính ông là người đã tìm ra họ,
cũng như ông đã tìm ra chính bản thân ông trong các sáng tác nghệ thuật
của mình.
Về Tolstoy người ta đã nói rất nhiều, nhất là Tolstoy của những tiểu
thuyết lớn Chiến tranh và hòa bình, Anna Karenina. Người ta cũng đã nói
nhiều đến Tolstoy như một nhà tư tưởng, một nhà đạo đức học. Lenin từng
có bài báo nổi tiếng viết về ông: Lev Tolstoy - tấm gương phản chiếu cách
mạng Nga.
Chúng tôi chỉ muốn nói ở đây về một mảnh gương nhỏ của cuộc đời
nhà văn, một trong những mảnh gương cuối cùng ghép vào tấm gương lớn.
Đó là Tolstoy tuổi già trong cuộc đời thường, đặc biệt trong tình yêu với
những hạnh phúc và bất hạnh, với cả những lỗi lầm, sa ngã... giống như
nhiều con người bình thường khác. Có khác chăng là ở chỗ những cái đời
thường, riêng tư đó của ông được lưu lại trong các tác phẩm, và khi chúng
đã thành tác phẩm nghệ thuật thì lại không còn là cái đời thường, riêng tư
của nhà văn nữa, mà đã thành cái chung mang ýâu sắc cho tất cả mọi người.
Năm 1889, Tolstoy viết Bản Sonata Kreutzer, một bi kịch gia đình: một
người đàn ông tên Pozdnyshev trên chuyến tàu đêm đã kể về đời sống vợ
chồng và sự cố giết vợ của mình. “Ý tưởng về gia đình” luôn chi phối
Tolstoy trong sáng tác. Vấn đề hôn nhân được Tolstoy đề cập đến trong
nhiều tác phẩm, và những tác phẩm đó cũng đánh dấu những giai đoạn khác
nhau trong đời sống tình cảm của nhà văn. Những năm 1858 - 1859, ông
viết Hạnh phúc gia đình như một sự chuẩn bị cho cuộc hôn nhân sắp tới của
