hiện một cái nhìn thẩm mỹ về hiện thực bằng cách là một đồ chơi máy móc
đem lại cho mọi người khả năng phán xét vô tư về cái quan trọng, cái thú
vị, cái đẹp. (“Cái đó sẽ thành một bức ảnh tốt.”) Máy ảnh thực hiện một cái
nhìn công cụ về hiện thực bằng cách thu thập thông tin giúp ta có khả năng
phản ứng chính xác hơn và nhanh chóng hơn với bất kỳ chuyện gì đang
diễn ra. Tất nhiên, phản ứng ấy có thể tàn hại hoặc thiện ích: ảnh trinh sát
quân sự giúp ngắt bỏ nhiều cuộc sống, ảnh X-quang giúp cứu sinh chúng.
Mặc dù hai thái độ này, thẩm mỹ và công cụ, dường như phải dẫn đến
những cảm xúc mâu thuẫn và thậm chí xung khắc nhau về con người và
hoàn cảnh, nhưng đó lại hoàn toàn là mâu thuẫn thái độ đặc trưng mà các
thành viên trong một xã hội bị chia rẽ cái riêng với cái chung bắt buộc phải
chấp nhận và chia sẻ. Và có lẽ không có hoạt động nào giúp chúng ta chung
sống với hai thái độ mâu thuẫn này tốt hơn là chụp ảnh, xuất sắc phục vụ cả
hai. Ở bên này thì máy ảnh trang bị viễn ảnh phục vụ quyền lực – của nhà
nước, của công nghiệp, của khoa học. Ở bên kia, máy ảnh giúp diễn đạt
cách nhìn trong cái không gian huyền bí vẫn gọi là cuộc sống riêng tư. Ở
Trung Quốc, nơi không còn không gian nào được chính trị và đạo lý chừa
lại cho những diễn đạt của cảm thức thẩm mỹ, chỉ có một vài thứ được
phép chụp vào ảnh và cũng phải theo những lề lối nhất định. Với chúng ta,
khi ngày càng tự cách biệt khỏi chính trị, chúng ta ngày càng có thêm
không gian tự do cho những bài tập cảm thức có thể thực hiện được bằng
máy ảnh. Một trong những hiệu quả của công nghệ máy ảnh mới hơn
(video, quay phim tức thời) là chuyển công dụng riêng tư của máy ảnh
ngày càng nhiều sang phía “tự sướng” – cũng có nghĩa là tự giám sát.
Nhưng các công dụng kiểu ấy ở không gian công cộng, như đặt camera
trong phòng ngủ, trong những buổi trị liệu, những cuộc hội nghị cuối tuần,
đều không có đà phát triển mạnh mẽ như tiềm năng giám sát của video ở
những không gian công cộng. Ta có thể tin rằng người Trung Hoa cuối
cùng sẽ dùng máy ảnh làm công cụ như chúng ta, nhưng có lẽ trừ công
dụng này. Khuynh hướng của chúng ta coi tính cách là tương đương với
hành vi khiến việc lắp đặt rộng rãi camera giám sát ở các nơi công cộng dễ