chết người. Trong những quá lời của quảng cáo bán ô tô, chí ít vẫn có một
sự thật, rằng ngoại trừ khi có chiến tranh ra, thì ô tô giết chết nhiều người
hơn là súng ống. Máy ảnh không giết được ai, cho nên cái ẩn dụ về nó như
một khẩu súng chỉ là mong ước huyễn hoặc của đàn ông muốn có một khẩu
súng, một con dao hoặc khí cụ gì đó dưới háng mình. Dù sao, hành động
chụp ảnh vẫn cứ có một cái gì đó rất “săn mồi”. Chụp ảnh người tức là xâm
phạm họ, bằng cách nhìn thấy họ như họ chưa từng thấy như vậy, biết về họ
như họ chưa hề biết như vậy; nó biến họ thành những vật thể có thể bị sở
hữu một cách tượng trưng. Cũng như máy ảnh là một thăng hoa của khẩu
súng, chụp ảnh ai đó là một thăng hoa của án mạng – một án mạng mềm,
hợp với một thời đại sợ hãi và buồn thảm.
Cứ như vậy, người ta đã học được cách thực hiện những hành động xâm
lăng của mình bằng máy ảnh hơn là bằng súng, và cái giá phải trả là một
thế giới ngày càng ngột ngạt hình ảnh. Một tình thế trong đó người ta đã
dùng phim thay đạn là những cuộc săn lùng hình ảnh chứ không phải săn
bắn thú hoang nữa, vẫn diễn ra ở Đông Phi. Những người đi săn mang theo
máy ảnh Hasselblad chứ không phải là súng trường Winchester nữa; và
thay vì nhìn qua ống ngắm của khẩu súng, người ta nhìn qua ô ngắm của
máy ảnh để chọn khuôn hình. Tại kinh thành Luân Đôn từ cuối thế kỷ 19,
tác giả Samuel Butler đã phàn nàn rằng: “Bụi cây nào cũng thấy có một tay
nhiếp ảnh, sục sạo cứ như một con sư tử gầm gừ đang tìm con mồi nào đó
để nuốt chửng.” Nhà nhiếp ảnh bây giờ đang tấn công những con thú đang
trong tình trạng bị bủa vây và thành quý hiếm không thể săn giết được nữa.
Súng ống đã biến hình thành máy ảnh trong vở hài kịch nghiêm túc này –
những cuộc săn sinh thái, bởi lẽ thiên nhiên đã không còn như nó đã từng là
chốn nương thân an toàn của con người. Giờ đây, thiên nhiên – đã bị thuần
hóa, bị đe dọa tuyệt diệt – lại cần phải được bảo vệ khỏi con người. Khi sợ
hãi, chúng ta bắn. Nhưng khi hoài tiếc, chúng ta chụp ảnh.
Bây giờ chính là một thời hoài tiếc, và nhiếp ảnh tích cực cổ vũ hoài tiếc.
Nhiếp ảnh là một nghệ thuật ai điếu, một nghệ thuật nhập nhoạng. Hầu hết
