“Cabbage Leaf ” (“Lá bắp cải”) của Weston chụp năm 1931, trông như một
dòng thác các nếp vải; và không có cái tiêu đề ấy thì không thể nhận diện
nó là cái gì. Như vậy, hình ảnh đó thu hút ta bằng hai cách: một là cái hình
trông thích mắt, hai là sự ngạc nhiên khi biết nó chỉ là cái lá bắp cải. Nếu
nó đúng là vải xếp nếp, thì ta lại thấy nó thường. Ta đã biết vẻ đẹp của vải
xếp nếp trong các tác phẩm mỹ thuật rồi. Cho nên các phẩm chất hình thức
của phong cách – vấn đề trọng tâm của hội họa – cùng lắm thì cũng chỉ có
tầm quan trọng thứ cấp trong nhiếp ảnh, còn quan trọng hàng đầu luôn phải
là ảnh đó là ảnh chụp cái gì. Cái giả định nằm dưới mọi cách sử dụng ảnh
chụp, rằng mỗi bức ảnh là một mẩu của thế giới, có nghĩa rằng chúng ta sẽ
không biết nên phản ứng thế nào với một tấm ảnh (nếu hình ảnh nhìn
không rõ ràng, ví dụ do chụp quá gần hoặc quá xa) cho đến khi biết cái mẩu
thế giới ấy là cái gì. Cái trông giống như một chiếc mũ miện nhỏ trần trụi –
bức ảnh nổi tiếng của Harold Edgerton chụp năm 1936 – trở thành thú vị
hơn nhiều khi ta biết đó là sữa bắn tóe lên.
(1)
Ảnh hưởng rộng lớn của nhiếp ảnh với các họa sĩ Ấn tượng đã thành
chuyện thường trong lịch sử nghệ thuật. Quả thật, có thể nói không quá,
như lời Stieglitz, rằng “các họa sỹ Ấn tượng đều theo một phong cách bố
cục hoàn toàn có tính nhiếp ảnh”. Cách máy ảnh diễn dịch hiện thực thành
những mảng sáng tối phân cực cao độ, cách cắt xén tự do hoặc tùy hứng
khi bố cục ảnh, thái độ không cần làm rõ không gian, nhất là không gian
nền, khi bố cục ảnh – đó là nguồn cảm hứng chính trong mối quan tâm có
tính khoa học của các họa sĩ Ấn tượng đối với phẩm chất của ánh sáng,
trong những thí điểm của họ nhằm xóa bỏ luật xa gần, tìm những góc độ
khác lạ, những hình phi trọng tâm bị mép tranh cắt cụt. (“Họ mô tả cuộc
sống bằng các mảnh vỡ và mẩu vụn”, như lời Stieglitz nhận xét năm 1909.)
Một chi tiết lịch sử nữa: cuộc triển lãm đầu tiên của phái Ấn tượng, tháng
4 năm1874, là làm trong xưởng chụp ảnh của Nadar trên đại lộ Capucines
tại Paris.
