BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 321

Ông cũng biết kết thúc một cách khôn ngoan và êm đẹp chế độ vua quan phong
kiến đã tồn tại hàng ngàn năm trong lịch sử Việt Nam và bị nhân dân căm ghét.
Câu nói để đời, được dư luận trong và ngoài nước hoan nghênh - cho dù được
người khác viết sẵn - Thà làm dân một nuớc tự do còn hơn làm vua một nước nô
lệ - và việc chấp nhận thoái vị đã giúp ông bảo toàn mạng sống, mà không cần
phải dựa vào sự can thiệp của quân Nhật ở Huế theo chúng đề nghị, để tránh
một cuộc đổ máu vô ích. Vai trò cố vấn chính phủ cách mạng, dù chỉ là tượng
trưng, đã tô đậm thêm hình ảnh đại đoàn kết dân tộc. Không đủ bản lĩnh tiếp
bước con đường nhân dân và cách mạng đã mở ra, ông cam tâm bán mình cho
quỷ dữ, nhận làm con bài trong giải pháp Bảo Đại để che lấp tính chất phi nghĩa
của cuộc chiến tranh tái chiếm thuộc địa. Ông để phần lớn thời gian làm Quốc
trưởng vào cuộc sống ẩn mình trong thú vui săn bắn ở Buôn Ma Thuột và mê
mải trong các sòng bạc ở Cannes. Nghị lực làm việc của ông thời gian nầy dành
vào việc ăn chia lợi nhuận với Bảy Viễn kinh doanh Đại Thế giới ở Chợ Lớn,
mua sắm ôtô đời mới, tậu biệt thự sang trọng, còn mọi việc "quốc gia" chỉ là ký
các đạo dụ, các sắc lệnh, các thông điệp, đọc các bài diễn văn có người khác làm
sẵn. Ông bỏ mặc lũ cận thần tha hồ đục nước béo cò, mua quan bán tước thanh
toán lẫn nhau. Quan thầy chán ngán không mấy tin ông. Tên tuổi ông gắn với
thất bại của cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất (1945-1954). Lịch sử đã
chuyển giai đoạn, Việt Nam trở thành tiêu điểm của cuộc chiến quyết liệt chống
cộng ở Đông Nam châu Á.
Thấy ông không đủ sức đảm đương nhiệm vụ mới, cố nhiên chủ mới phải tìm
tay sai mới. Chính ý định thay ngựa giữa dòng của các thế lực phản động nước
ngoài đứng đằng sau hành động phản trắc của Ngô Đình Diệm, đối thủ chính trị
của ông chứ chưa phải là sự trừng phạt nghiêm khắc của nhân dân đã đánh đòn
chí mạng chôn vùi toàn bộ sự nghiệp chính trị của ông suốt đời làm công cụ cho
các thế lực ngoại xâm.
***
Cũng vào giờ nầy, ở bên kia của thành phố Paris, Bảo Long đi ăn trưa. Dáng
người thấp bé hơn bố, cử chỉ thanh lịch, ăn mặc chải chuốt pha chút phóng túng
đáng ngạc nhiên của một nhân viên ngân hàng. Ông làm việc trong một chi
nhánh ngân hàng có hội sở giao dịch khá to và đẹp trên đại lộ Opéra.
Ông là người có tài dù sao thì cũng là con người dày dạn biết làm cho tiền của