bằng tấm vải đỏ do thái giám đưa cho và viên thái giám ghi rõ tên tuổi cung nữ,
ghi ngày có khi cả giờ vào với vua vào một tấm thẻ tre để kín đáo trên bàn ăn
của vua. Có lần vua yêu cầu nhiều cung nữ trong một đêm lần lượt hoặc cùng
một lúc.
Ông nội của Bảo Đại, tức vua Minh Mạng mỗi đêm chọn năm cung nữ với hy
vọng sẽ ít nhất ba cung nữ sẽ mang thai. Danh sách cung nữ vào đêm nào được
cập nhật trong sổ sách để khi có mang sẽ không nhầm lẫn, nghi hoặc. Đôi khi là
một con dê có vai trò lựa chọn.
Một chiếc xe dê kéo vua ngồi trên, đi qua các buồng cung nữ ở, hễ con dê đứng
ở cửa buồng nào thì đêm đó cung nữ ở buồng đó coi như linh tính của con vật
chọn và thái giám sẽ đưa vào cho vua(4).
Sau các bà phi tần là các cung nữ làm các công việc dọn dẹp hầu hạ trong nội
cung (thường được gọi là thị tỳ, thị nữ) nhưng vua cũng có quyền "đêm đầu" đối
với họ, chọn cô nào lên hầu thì coi như có diễm phúc.
Phần lớn cung nữ xuất thân dân thường ở nông thôn. Việc tuyển phi cũng có thể
diễn ra bên ngoài cung.
Trong một buổi vi hành ở ngoài cung, vua nhìn tận mắt gặp giữa đường thấy cô
nào ưng ý có thể tuyển làm cung phi ngay lập tức. Thường ở phường Phúc Lan
ngoại ô Huế tự hào có nhiều cô gái được tuyển làm cung nữ.
Theo truyền thống và tục lệ, mỗi đêm vua chọn một bà trong đám cung phi mặc
dù lượt các bà phi chính thức đến nhanh hơn. Tất cả các bà đó chỉ như người
bạn tình ân ái trong chốc lát. Sau khi "thưởng ngoạn" xong Nhà vua lăn ra ngủ
một mình, các bà phải rời khỏi long sàng theo thái giám về buồng mình.
Vai trò của các bà phi nhiều khi vượt quá thân phận một người chung chăn gối.
Một số có ảnh hưởng chính trị rất lớn. Họ được các quan lui tới để nhờ các bà
làm trung gian chạy chọt một công việc gì đó. Tuy nhiên rất khó được tiếp xúc
với các bà phi. Không một người đàn ông nào trừ vua và thái giám được bước
vào hậu cung. Các thái giám cũng là hạng người có ảnh hưởng lớn. Họ là những
bề tôi gần gũi nhất, những người bạn tâm tình của Nhà vua. Một số có thể đóng
vai trò "cố vấn" có thể đề xuất một ý tưởng nào đó, đôi khi liên quan đến những
việc hệ trọng nhưng thường là những chuyện liên quan đến nhân sự, thăng,
giáng tước vị, thưởng phạt, v.v... Vì vậy làng nào có người được chọn làm thái
giám thường lấy làm vinh dự. Hễ trong làng có người con trai nào có bộ phận