cùng, mà ngay bác Lạc, một người có lúc từng coi những người kia như
rơm như rác, tự mình cho thanh lý tài sản, bán cả ao làng không cần hỏi ai,
giờ đang tự tay buộc chiếc đèn soi cá vừa chạy về nhà lấy đến, thấy tôi đi
qua liền gọi giật lại bảo: "Bà con bức xúc lắm rồi. Ta họp quyết định ngay
đi, anh ạ!". Lúc sắp vào họp, anh Túc như có ý đại diện cho những quần
chúng có mặt ở đấy, cất lời: "Bà con chúng tôi đến thế này cũng là không
phải. Nhưng vì biết Chi bộ họp bàn khoán ruộng, nên chúng tôi chỉ xin đến
nghe nhờ thôi ạ". Thực ra, trước ngày họp, Chi uỷ chúng tôi đã phân công
nhau đến từng nhà thăm dò, phần đông bà con đều muốn khoán. Điều ấy tất
cả hai mươi bảy đảng viên trong Chi bộ Phương Trà đều biết. Họ cũng biết
thầy tôi, người có tiếng nói nhiều khi rất quan trọng trong cuộc họp, cũng
tán thành cách làm ấy rồi, nên khi vấn đề được đưa ra thảo luận thì Chi bộ
nhất trí rất nhanh. Thực ra vấn đề đã chín muồi quá rồi, chỉ có điều đã
thành chủ trương hay chưa thôi. Biên bản cuộc họp Chi bộ quyết định giao
khoán một số diện tích cấy lúa cho người lao động được thông qua, với
trăm phần trăm đảng viên có mặt tán thành. Tôi vừa nói trăm phần trăm
đảng viên có mặt, là vì Chi bộ có hai mươi bảy đảng viên, nhưng tối ấy còn
ba đồng chí không đến họp, cũng không thấy báo cáo lý do vắng mặt. Sau
này, khi cấp trên biết và triệu cả Chi bộ lên Đảng uỷ họp kiểm điểm suốt
hai ngày, mới lòi ra chính ba đồng chí vắng mặt họp Chi bộ hôm ấy có ý
kiến trái ngược, nhưng không hiểu sao không thẳng thắn bày tỏ chính kiến
của mình trước Chi bộ, mà lại lánh mặt, rồi ngầm báo cáo lên cấp trên. Còn
nội dung quyết định của Chi bộ mà tôi vừa nói, có một điểm khi ấy tôi, chị
Luân và bác Lạc phải bàn bạc mãi, rồi mới ghi vào: "giao khoán một số
diện tích cấy lúa cho người lao động". Cũng đã lường trước, nếu cấp trên
biết thì với cách lập luận chúng tôi chỉ khoán một số diện tích cấy lúa có
tính thí điểm và cũng chỉ giao cho người lao động thôi, chứ có mang toàn
bộ ruộng đất giao cho Xã viên hoặc hộ Xã viên đâu, mà sợ đi chệch đường
lối hợp tác hoá nông nghiệp. Quả thật, sau này với cái "lý sự cùn" ấy, nói
như ông Trường phê phán tôi trong cuộc họp kiểm điểm ở Huyện ủy, cũng
được trên giảm nhẹ cho tý khuyết điểm; chứ không, bây giờ tôi khó mà nói
chắc còn đứng trong hàng ngũ của Đảng nữa hay không.