BÃO TÁP CUNG ĐÌNH - Trang 232

mình lọt vào mắt xanh của các vị đại khoa, mà tương lai chẳng còn xa xăm
gì nữa. Các phố Hàng Vải thâm, Hàng Khăn lúc nào cũng nườm nượp
người vào ra mua sắm. Nhưng đông hơn cả vẫn là phố chợ Cầu Đông(3).
Đây vốn là một phố buôn bán sầm uất, trên bến dưới thuyền. Đây cũng là
phố có nhiều nhà trọ, hàng quán. Suốt từ sáng sớm đến tối khuya, không
lúc nào qua đây không thấy mùi thơm xào nấu, mùi thịt nướng, thịt quay …
Tiếng cười giòn giã, tiếng chào mời chèo kéo, tiếng í ới gọi nhau lên đò,
xuống đò. Tiếng xe ngựa rậm rịch. Vắng nhất trong các phố phường vào
những ngày thi cử, là phố Hàng Lọng. Các sĩ tử không một ai ló mặt qua
đây. Vì ai cũng sợ lỡ ra, các chủ hàng mời mua lọng, thì thật là xui. Bởi
vậy, Hàng Lọng các nhà đều đóng cửa im ỉm. Nhưng đằng sau những
khuôn cửa đóng kín kia, các tay thợ, các gia nhân làm túi bụi ngày đêm
không hết việc. Và tới khi kéo bảng để danh rồi, các nhà ở đây đều mở tung
cửa đón khách. Tới lúc này, lại không một phố nào lộng lẫy và đông vui
bằng phố Hàng Lọng. Vì rằng các quan trạng, thám hoa, bảng nhãn… một
khi đã nhận ÂN TỨ VINH QUI(4) ai chẳng phải mua cho mình một chiếc
lọng, để về bái tổ gia hương.
Tháng hai, hoa xoan nở tím cả kinh thành, muỗm đã kết trái xanh non. Hoa
chanh, hoa bưởi vẫn còn ngan ngát hương thơm. Người tứ xứ kéo về kinh
thành đông nghẹt. Lều chõng, gánh gồng, bầu, níp giăng giăng. Tới lúc này
sĩ tử đều phải có mặt hết ở kinh sư, để độ mươi ngày nữa là khoa thi bắt
đầu. Dân kinh thành náo nức mong chờ xem quan trạng đầu tiên sẽ là ai. Và
người ấy tài giỏi đến mức nào. Tin đồn đích thân hoàng thượng sẽ chấm
các bài xuất sắc nhất để chọn tam khôi, càng làm cho kinh thành chộn rộn
lên cái không khí của hội đua tài.
Túa về kinh sư đủ thứ đủ hạng người. Nào văn nhân, sĩ tử. Nào nhà buôn.
Nào các giáo phường. Sĩ tử cũng chia làm năm bảy hạng. Người giàu có thì
ngựa xe, võng cáng, kẻ hầu người hạ. Người bậc trung thì tiểu đồng quẩy
theo tay nải áo quần, bút nghiên. Người nhà gánh gạo, gánh chõng lều, lốc
thốc đi theo. Đến như những người nghèo túng lại rớt mấy khoa thi trước,
tuổi vừa cao, vừa gò lưng gồng gánh tất cả các thứ, như một cái ngựa thồ.
Đất Thăng Long văn vật, đón nhận một cách hào phóng sĩ tử từ bốn