THEO NGHĨA NÀO ĐÓ, tình thế khó khăn của tôi trước ông Keyes
cũng phản ánh tình thế khó khăn ở phạm vi rộng hơn mà chủ nghĩa tự do
gặp phải khi đứng trước phong trào tôn giáo. Chủ nghĩa tự do nói rằng
chúng ta phải khoan dung với niềm tin tín ngưỡng của người khác chừng
nào niềm tin đó không làm hại ai hay ảnh hưởng đến quyền có niềm tin
khác của người khác. Nếu các cộng đồng tôn giáo bằng lòng với việc sống
tách biệt và niềm tin chỉ là vấn đề lương tâm mỗi người thì không cần đến
sự khoan dung đó.
Nhưng tôn giáo không bao giờ tách biệt: ít nhất những tổ chức tôn giáo
đều liên quan đến cả cộng đồng. Những tín đồ sùng đạo có thể cảm thấy bị
thúc ép phải chủ động truyền bá Phúc âm ở mọi nơi. Họ có thể cảm thấy
một nhà nước phi tôn giáo sẽ thúc đẩy những giá trị chống lại niềm tin của
họ. Họ có thể muốn có một cộng đồng lớn hơn để xác nhận và củng cố quan
điểm của họ.
Và khi động cơ tín ngưỡng đòi quyền lợi chính trị để đạt được những
mục tiêu đó thì phe tự do đâm ra lo lắng. Chúng ta, những người làm chính
trị, có thể cố tránh nói về các giá trị tín ngưỡng, sợ xúc phạm người khác và
cho rằng - bất kể tín ngưỡng của chúng ta là gì - các nguyên tắc trong hiến
pháp đã trói tay chúng ta trong những vấn đề như nạo phá thai hay cầu
nguyện trong trường học. (Một thế hệ các chính trị gia Công giáo có lẽ quá
cẩn trọng, có lẽ vì họ sinh ra vào cái thời mà phần lớn nước Mỹ vẫn còn đặt
câu hỏi liệu John F. Kennedy cuối rùng có nghe tênh Giáo hoàng không).
Một số người cánh tả (mặc dù không hoạt động chính trị) còn đi xa hơn,
trước công chúng họ bác bỏ tôn giáo vì cho rằng tôn giáo luôn phi lý, hẹp
hòi và do đó rất nguy hiểm. Họ lưu ý rằng vì tôn giáo nhấn mạnh vào cứu
rỗi cá nhân và kiểm soát đạo đức riêng tư nên những lời giáo huấn của tôn
giáo chỉ là lớp vỏ che đậy cho phe bảo thủ để bỏ qua những vấn đề của cả
xã hội như nghèo đói hay hành vi phi pháp của doanh nghiệp.
