Còn hiện tại, bạn sẽ không nghe thấy ai coi việc bị phân biệt chủng tộc là
lý do dẫn đến thất bại của họ. Thực tế, nét đặc trưng của thế hệ người da
đen mới này là họ không chấp nhận bất cứ giới hạn nào đối với mục đích
của họ. Bạn tôi, từng là nhà kinh doanh trái phiếu xuất sắc nhất của Merrill
Lynch
[222]
chi nhánh Chicago, khi quyết định thành lập ngân hàng đầu tư
riêng thì mục tiêu của anh không chỉ là đưa ngân hàng này thành công ty
hàng đầu trong cộng đồng người da đen mà còn trong toàn bộ giới doanh
nghiệp. Một người bạn khác đã quyết định rời bỏ vị trí điều hành ở General
Motors để kết hợp với Hyatt
[223]
lập công ty riêng chuyên về dịch vụ đậu
xe và bị mẹ anh nghĩ là điên. “Mẹ tôi không thể tưởng tượng có vị trí nào
tốt hơn làm quản lý ở GM”, anh kể, “vì ở thế hệ bà người da đen không bao
giờ đạt được đến vị trí đó. Nhưng tôi biết tôi muốn có cái gì đó của riêng
mình”. Suy nghĩ đơn giản ấy - rằng con người không thể bị giới hạn ước mơ
có vị trí quá hiển nhiên trong nhận thức của chúng ta đến mức có vẻ nó gần
như là cũ kỹ. Nhưng với cộng đồng da đen, suy nghĩ này cho thấy một sự
thay đổi triệt để so với quá khứ, một nhát cắt đứt chiếc xiềng tâm lý về thời
nô lê và đạo luật Jim Crow. Có lẽ đó là di sản quan trọng nhất của phong
trào quyền công dân, một món quà của những vị lãnh tụ như John Lewis và
Rosa Parks - những người đã biểu tình, đã phản đối, và đã chấp nhận bị đe
dọa, bắt bớ, đánh đập để mở rộng cánh cửa tự do. Và đó cũng là bằng
chứng về thế hệ những người cha, người mẹ gốc Phi - những người anh
hùng ít để lại dấu ấn hơn nhưng không hề kém phần quan trọng: những
người làm việc suốt cuộc đời trong những nghề quá thấp hèn đối với họ
nhưng không hề kêu ca phàn nàn, và chắt bóp, dành dụm để mua được một
ngôi nhà nhỏ; những người đã làm việc để con cái được học lớp khiêu vũ
hay đi tham quan với trường; những người đã làm huấn luyện viên cho các
giải bóng chày thiếu nhi Little League, nướng bánh sinh nhật và bám riết
lấy các thầy cô giáo để đảm bảo ở trường con cái họ không được nuông
chiều; những người đưa con đến nhà thờ vào mỗi Chủ nhật đét vào mông
chúng khi chúng đi quá giới hạn cho phép và canh chừng cả lũ trẻ trong khu
nhà suốt ngày nghỉ hè dài cho đến tận tối. Những bậc cha mẹ đã thúc giục
