Sáng hôm sau tôi lên đường rất sớm, dọc đường tôi vượt lên một người
thấp, mập đi bằng đầu ngón chân, trông đầy suy tư và nghiêm túc, vừa đi
vừa đọc một quyển sách, thỉnh thoảng dùng ngón tay gạch dưới một đoạn
nào đó. Bộ quần áo màu sẫm trông rất đơn giản nhưng đứng đắn chứng tỏ
ông ta là một người giáo sĩ.
Ngay sau đó tôi biết ông ta cũng là một người dạy giáo lý truyền miệng
nhưng thuộc loại hoàn toàn khác tay ma cà bông mù trên đảo Mull. Ông ta
thuộc những nhà truyền giáo được Hội mở rộng đạo cơ đốc gửi đi tuyên
truyền cho tôn giáo trong những vùng hoang vu của cao nguyên. Tên ông là
Henderland. Ông ta nói giọng của người miền Nam và chỉ nghe giọng nói
đó, tôi đã thấy nhớ quê vô cùng. Tôi phát hiện ra chúng tôi không chỉ là
đồng hương mà còn gắn bó bởi một cái khác nữa. Người bạn phụ tử của tôi,
vị mục sư vùng Essendean, trước đây đã dịch nhiều bài ca và sách sang tiếng
Gaelic và Henderland đã dùng những bản dịch đó trong lúc truyền giáo.
Đúng vậy, khi chúng tôi gặp nhau, ông ta đang cầm một trong những quyển
sách đó trong tay và đọc say sưa.
Vì chúng tôi cùng tới Kingairloch nên quyết định cùng đi với nhau. Dọc
đường, mỗi lần gặp hoặc vượt một người bộ hành ông đều đứng lại và nói
chuyện với họ. Tất nhiên, tôi không hiểu họ nói gì, nhưng cũng nhận ra là
người Henderland rất được yêu mến trong vùng này vì tôi thấy rất nhiều
người lấy hộp thuốc lá của mình ra và mời người dạy giáo lý truyền miệng.
Giữ ở mức vừa phải và không nhắc đến Alan, tôi kể cho ông nghe cái gì
đã đẩy tôi lại đây và tôi định làm gì. Tôi cũng nói rằng tôi muốn thăm một
người bạn ở Balachulich. Tôi có cảm giác là nói đến Auchain hoặc Duror sẽ
rất nguy hiểm, người dạy giáo lý truyền miệng có thể đoán ra ý đồ của tôi.
Ngược lại ông kể cho tôi nghe rất nhiều về công việc của mình và những
người mà ông lui tới. Ông cũng kể về những người truyền giáo phải ẩn
mình, về những người Jakobit, về việc cấm vũ khí, về những khó khăn, về
quần áo và rất nhiều việc lạ lùng khác của thời đại này, đất nước này.
Về chính trị, ông ta có vẻ mẫu mực, quở trách Quốc hội rất nhiều vì đạo
luật nghiêm cấm quần áo dân tộc nghiêm ngặt hơn cả cấm vũ khí.
