không thể nhận ra đây là con đường quen thuộc. Còn một chút giống ngày
xưa là cảnh hoang tàn bên đường. Những túp nhà bị thiêu đổ rụi, những lá
cây táp lửa khô cong, những cột nhà cháy xém, những chum khạp vỡ...
Lại đi. Đến một vùng tôi cũng đã từng hoạt động. Ở đây, đã một bận
tôi suýt chết trong một trận giặc Pháp càn. Hôm nay, tôi đến đây lại vào lúc
địch vừa tới bố (16)và bị đánh thua chạy. Lúc còn cách mấy kilômét, chúng
tôi đã nghe thấy tiếng súng nổ ran ở mạn này. Và bây giờ máu lênh láng
trên đường hãy còn đó. Anh em chỉ những vũng máu: "Đây chúng nó chết
ba đứa...", "Chỗ này nó chết một thằng thiếu úy!". Hình như phảng phất
còn mùi thuốc súng và mùi quần áo nhà binh.
-----
(16) Ruồng bố càn quét.
Bất giác tôi ngẩng nhìn trời. Trời xanh lồng lộng, êm đềm mấy cụm
mây bông. Đất nước này dẹp xong bọn cướp nước và bán nước thì tươi đẹp
biết bao nhiêu!
Đi một quãng nữa, chúng tôi lọt vào giữa một dòng người đông nghịt.
Ai cũng xẻng cuốc trong tay và ai cũng cười đùa rất nhộn. Đồng bào các
vùng quanh đây đi phá đường. Nhìn những nét mặt tươi tắn, tôi cảm thấy
hình như bà con tự động rủ nhau đi làm công việc phá đường này. Một cái
gì thoải mái, vui vẻ, hồn nhiên trong con mắt, nụ cười, dáng đi của bà con.
Cái cuốc, cái xẻng cũng có vẻ tênh tênh. Một toán con gái chân tay không,
bước xăm xăm, vượt lên trên chúng tôi.
- Phá đường sao không mang xẻng cuốc, các cô? Chúng tôi hỏi.
- Hổng phá, hổng phá!
- Vậy đi đâu?
